Nguyên tắc quan trọng nhất là người dân cần phải mua được bộ test (kit test) đạt chuẩn, do Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Nếu mua phải hàng nhái, kém chất lượng, kết quả sẽ ra dương tính giả hoặc âm tính giả.
Cách lấy mẫu và đọc kết quả test nhanh như sau:
Thu thập mẫu
| Mẫu ngáy dịch tỵ hầu (hình 1) | Mẫu ngáy dịch mũi (hình 2) |
| - Tư thế có thể ngồi hoặc nằm, đầu nghiêng về phía sau một góc 70 độ. - Sử dụng que lấy mẫu tỵ hầu, cấm cán que, nhẹ nhàng xoay và đưa đầu bông qua lỗ mũi, đẩy dọc sàn mũi tới khoang mũi cho đến khi thấy có lực cản nhẹ (sâu khoảng 1/2 khoảng cách từ đầu mũi đến dái tai) - Xoay nhẹ 3 lần và giữ yên 10 giây cho đầu que hấp thụ tối đa mẫu phẩm. - Nhẹ nhàng xoay và rút que mẫu ra khỏi mũi và cho vào ống đã chữa sẵn đệm chiết mẫu. | - Tư thế có thể ngồi hoặc nằm, đầu nghiêng về phía sau. Sử dụng que lấy mẫu dịch mũi, cầm cán que, nhẹ nhàng đưa đầu bông vào lỗ mũi thứ nhất cho đến khi thấy lực cản nhẹ và không còn nhìn thấy đầu bông (sâu khoảng 2 cm). - Xoay que 3 lần và giữ yên 10 giây. Tiếp tục xoay và ngoáy đầu bông để lau toàn bộ thành trong, cuối khoang mũi cho đến khi đầu bông ướt hoàn toàn. - Chuyển đầu bông sang lỗ mũi thứ 2 và lặp lại thao tác như lỗ mũi thứ nhất. - Nhẹ nhàng xoay, rút que mẫu ra rồi cho vào ống đã chữa sẵn đệm chiết mẫu. |
 |
| Cách lấy thu thập mẫu xét nghiệm test nhanh Covid-19: Mẫu ngáy dịch tỵ hầu (trái); mẫu ngáy dịch mũi (phải). Nguồn: HCDC. |
Xử lý mẫu
Cách xử lý mẫu như sau:
Cho 10 giọt đệm chiết vào ống chiết rồi đặt lên giá đỡ
Thu thập mẫu như hướng dẫn ở trên, sau đó nhúng đầu que mẫu vào ống chiết; xoay và miết đầu que vào thành, đáy ống 10 lần. Để đầu que ngâm trong dung dịch một phút.
Bóp hai thành ống ép vào đầu que, từ từ xoay que ra khỏi ống để thu được càng nhiều dung dịch càng tốt. Hủy que mẫu đã sử dụng theo quy định với chất thải lây nhiễm sinh học.
 |
| Cách xử lý mẫu xét nghiệm nhanh Covid-19. Nguồn: HCDC. |
Đậy chặt ống bằng nắp nhỏ giọt. Giữ đầu ống thẳng đứng, miệng ống hướng lên trên. Lắc qua lại theo chiều ngang phần đáy ống 10 lần để mẫu đều và đồng nhất.
Chúng ta cần quan sát mẫu trước khi thực hiện xét nghiệm. Nếu các mảng dịch này còn trong mẫu, bạn cần lắc thêm để làm tan tối đa; tránh để dung dịch chạm tới đầu lọc của nắp nhỏ giọt trong quá trình lắc.
Đọc kết quả
Trong mỗi bộ test nhanh đều có hướng dẫn cách đọc kết quả. Thông thường C là vạch chuẩn, T là vạch kết quả. Tùy từng nhà sản xuất mà thời gian chờ có kết quả cũng khác nhau. Chúng ta cần lưu ý đọc đúng theo thời gian nhà sản xuất quy định.
- Nhỏ 3 giọt mẫu chiết vào ô nhận mẫu (S) của khay thử và bắt đầu đếm thời gian
- Đọc lại kết quả sau 15 phút. Không sử dụng kết quả sau 20 phút.
- Kit test cho hai vạch màu hồng/đỏ ở cả chữ T (có thể mờ hoặc đậm) và chữ C: Kết quả dương tính với COVID-19.
- Kit test chỉ hiển thị một vạch màu hồng/đỏ ở chữ C, phần chữ T màu trắng: Kết quả âm tính
- Cả hai vạch T và C đều màu trắng hoặc vạch màu hồng/đỏ ở chữ T nhưng chữ C màu trắng: Kết quả không hợp lệ.
Sau khi test nhanh có kết quả dương tính, người dân cần bình tĩnh và cách ly với người thân tại nơi riêng biệt, tránh tiếp xúc với những người xung quanh, sau đó thông báo cho nhân viên y tế địa phương để được hướng dẫn.
Người có kết quả âm tính cũng không được chủ quan, bởi độ nhạy và độ đặc hiệu của test nhanh không chính xác bằng xét nghiệm rRT-PCR. Do đó, chúng ta cần phải theo dõi thêm những triệu chứng khác, đặc biệt vẫn thực hiện nghiêm quy định 5K để bảo đảm an toàn.
Sau khi lấy mẫu test nhanh COVID-19 tại nhà, dù âm tính hay dương tính, người dân cũng cần phải đóng gói bộ kit test đã sử dụng bằng 2 lớp nylon màu vàng (đây là màu tượng trưng cho bao rác y tế) và dán giấy ghi chú là rác thải COVID-19.
Mẫu test này tuyệt đối không được để chung với rác thải sinh hoạt hàng ngày để tránh lây nhiễm.
