Khoa Thần kinh, BV Lão khoa Trung ương đã ghi nhận số bệnh nhân đến khám và điều trị bệnh sa sút trí tuệ sau hai năm đại dịch Covid-19 ngày càng đông. Bệnh trước đây gặp ở người trên 70 tuổi thì hiện tại ngay cả người mới 40-50 tuổi đã mắc bệnh, có nhiều người trẻ còn bị suy giảm trí nhớ.
BSCK II Tống Mai Trang – Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết sa sút trí tuệ là bệnh lý xảy ra do tổn thương tế bào não hoặc tổn thương liên kết của tế bào não ảnh hưởng tới trí nhớ, khả năng sắp xếp công việc. Nguyên nhân gây sa sút trí tuệ bao gồm di truyền, ảnh hưởng từ các bệnh lý như bệnh alzheimer, đột quỵ não, parkinson… và lạm dụng thuốc trong thời gian dài, đặc biệt là nhóm thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm… hoặc có trường hợp còn do nhiễm trùng thần kinh, nhiễm vi chất, nguyên nhân này có thể điều trị được.
 |
| Bệnh nhân đi khám tại khoa Thần kinh, BV Đại học Y Dược TP.HCM. |
Ở giai đoạn nhẹ, người bệnh có thể suy giảm trí nhớ ngắn hạn, thay đổi tính tình, dễ nóng giận và kích động.
Giai đoạn trung bình, người bệnh khó khăn trong tắm rửa, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân; mất khả năng tiếp thu thông tin mới, rối loạn định hướng về không gian và thời gian. Người bệnh có thể gặp hoang tưởng bị ám hại, vô cớ tấn công người khác.
Ở giai đoạn nặng, người bệnh mất toàn bộ khả năng sinh hoạt, hoàn toàn lệ thuộc vào người chăm sóc. Người bệnh không nhận biết được người thân trong gia đình, mất khả năng đi lại. Các biến chứng của giai đoạn cuối là suy kiệt, thiếu dinh dưỡng, viêm phổi hít và loét do tỳ đè.
BS Trang cho biết, theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Lancet cho thấy có 40% các yếu tố tác động xấu tới bộ não gây suy giảm nhận thức. Với nhóm thanh thiếu niên, trình độ học vấn thấp thì dễ sa sút trí tuệ về sau. Còn với nhóm trung niên có các yếu tố gây sa sút trí tuệ như giảm thính lực, tăng huyết áp, béo phì, uống bia rượu. Nhóm tuổi cao niên dễ bị sa sút trí tuệ do bệnh đái tháo đường, đột quỵ, trầm cảm, lối sống ít tương tác với mọi người.
Năm 2018, toàn thế giới có 50 triệu người mắc sa sút trí tuệ. Người ta ước tính tới năm 2030 sẽ có khoảng 82 triệu người, năm 2050 số lượng là 150 triệu người.
Tổ chức Y tế thế giới cũng đưa ra cảnh báo tỷ lệ mắc sa sút trí tuệ lại tăng đột biến ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam.
Theo hội Alzheimer và rối loạn thần kinh nhận thức Việt Nam thì có khoảng 5% dân số trên 60 tuổi mắc bệnh sa sút trí tuệ.
Bác sĩ khuyến cáo người trẻ nên điều chỉnh hợp lý việc học, công việc, không để gây áp lực quá lớn. Làm việc vẫn nên bố trí thời gian nghỉ ngơi, tránh lạm dụng những chất gây nghiện như rượu, bia, thuốc lá, đặc biệt là ma túy.
