Những ngày vừa qua, các bệnh viện tại TP.HCM ghi nhận ngày nào cũng có ca nhập viện vì bị kiến ba khoang đốt.
Vì nhầm lẫn giữa vết đối của kiến ba khoang và bệnh zona nên đã có rất nhiều người tự ý đi mua thuốc về điều trị. Có những bệnh nhân bôi quá nhiều Acyclovir dẫn đến loét da, gây nên những tổn thương sâu hơn khiến cho việc điều trị trở nên phức tạp và tốn nhiều thời gian. Có khi hơn 1 tháng mà vẫn để lại vết thâm gây mất thẩm mỹ trong thời gian dài.
Vậy làm thế nào để phân biệt được viêm da do tiếp xúc kiến ba khoang và bệnh zona?
Kiến ba khoang
 |
| Ảnh minh họa. |
Kiến ba khoang đốt sẽ bị cả hai bên cơ thể, hoặc bị nhiều nơi ở vùng da hở (mặt, cổ, ngực, vai, gáy…) và sẽ tiếp tục tiến triển, cơ thể râm ran khó chịu.
- Từ 12-24 giờ sau khi xuất hiện vết đỏ rát do kiến ba khoang sẽ xuất hiện thương tổn điển hình (da rát bỏng, phồng rộp thành vệt, hoặc đám, nổi mụn nước ở giữa, trẻ con có thể sốt nhẹ, nổi hạch...). Nếu ngứa gãi sẽ lan ra vùng da lành, vùng nếp gấp.
- Sau 3 ngày thương tổn đỡ rát bỏng, bong vảy. Sau 5-7 ngày vảy bong hết nhưng vết rát sẽ thâm rất lâu.
Bị kiến ba khoang gây tổn thương, cần sơ cứu ngay bằng cách rửa cồn 70, 90 độ, Betadine, hoặc rửa xà phòng 3 lần rồi xịt nước hoa… thật kỹ để giảm phần lớn nổi bọng nước.
Nếu không thấy kiến ba khoang, nhưng da tự dưng nổi các vết ban đỏ, lấm tấm mụn nước thì nên nghi bị kiến ba khoang gây tổn thương, cần rửa ngay vùng da đó bằng nước muối sinh lý 3-4 lần/ngày để trung hòa chất tiết của côn trùng.
Nên đi khám sớm để bác sĩ điều trị đúng, và nếu vết tổn thương nặng sẽ được dùng thuốc kháng histamin, kháng sinh.
Bệnh zona thần kinh:
 |
| Vị trí xuất hiện bệnh zona thường chỉ ở một bên cơ thể như lưng, mặt... |
Bệnh này thường gặp ở người từng bị thủy đậu (do virus thủy đậu tái hoạt động khiến các dây thần kinh cảm giác dưới da bị tổn thương, gây đỏ, ngứa, đau nhức, mủ trắng trên da). Vị trí xuất hiện thường chỉ ở một bên cơ thể như lưng, mặt...
Triệu chứng zona thần kinh gặp đầu tiên là:
- Tự dưng đau nhức dọc theo dây thần kinh nửa bên người (nơi vùng da sắp nổi thương tổn), cục bộ sẽ phát ngứa, nóng rát, đau nhức dữ dội.
- Các bọng nước to lõm ở giữa, hoặc mọc thành chùm mụn nước rất đặc trưng, xuất hiện ở một bên cơ thể, làn dần và đỏ ửng, tổn thương phân bổ quanh dây thần kinh,
- Đau dữ dội thần kinh, đau đầu, đau nửa đầu, kèm sưng hạch bạch huyết vùng lân cận. Trẻ em đau nhẹ, hoặc không đau. Nhưng người già đau rất dữ dội.
Nếu không bị viêm nhiễm, các nốt mụn trong suốt sẽ vẩn đục, khô và đóng vẩy. Khi khỏi tạm thời vẫn lưu lại sắc tố trên da và có thể tái nhiễm sau vài tháng, vài năm do chức năng miễn dịch bị thiếu hụt tiềm ẩn.
Tổn thương da của bệnh zona thần kinh thường chỉ bị một nửa người, không bao giờ bị cả hai bên.
 |
| Ảnh minh họa. |
Phòng tránh kiến ba khoang
Theo TS.BS Mai Hương (BV Nhi Trung ương), để đề phòng côn trùng bay vào nhà hãy hạn chế mở cửa nhiều, nhất là nơi ở gần cây cối, cánh đồng... Nên đóng cửa, kéo rèm, hạn chế bật đèn và tránh dùng đèn neon, đèn led... vì rất hút côn trùng. Tránh đứng dưới bóng đèn sáng công cộng, hay làm việc dưới ánh đèn vì kiến ba khoang rất hay bay tới nơi có đèn sáng.
- Không dùng tay trần để bắt, giết kiến ba khoang.
- Nên ngủ trong màn. Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng. Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm quanh nhà để kiến không trú ẩn.
- Khi làm việc trên đồng ruộng, khu dân cư nhiều ánh đèn, gần công trình đang xây dựng (nhất là mùa thu hoạch, mùa mưa bão, cần mặc quần áo dài, đội mũ nón, đeo khẩu trang, đi ủng để tránh tiếp xúc với côn trùng.
- Khi bắt đầu thấy rát ở một vùng da có thể rửa vùng đó bằng nước muối loãng, xà phòng...
- Dù ngứa rát râm ran rất khó chịu nhưng tuyệt đối không gãi vết thương tổn vì sẽ làm loét, hở vết tổn thương, gây nhiễm trùng rất nguy hiểm.
- Hãy rửa sạch tay với xà phòng, rồi mới bôi thuốc vào vùng da bị tổn thương.
