Dữ liệu thống kê về ung thư toàn cầu của GLOBOCAN năm 2020 cho biết, ung thư dạ dày đứng thứ tư về loại bệnh gây tử vong toàn cầu với 768.793 ca và chiếm khoảng 7,8% tổng số ca tử vong do ung thư, chỉ đứng sau ung thư gan. Tại Việt Nam, ung thư dạ dày đứng thứ 4 về tỷ lệ mắc mới sau ung thư gan, phổi vú với gần 18.000 ca mắc mới, 15.000 ca tử vong mỗi năm và đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa.
Nguyên nhân dẫn đến ung thư dạ dày
1. Nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (HP)
Nhắc đến ung thư dạy dày, không thể tách rời khỏi việc nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (HP). Từ năm 1994, Tổ chức Y tế Thế giới WHO đã xếp HP vào nhóm tác nhân gây ung thư và cho đến nay vi khuẩn này vẫn là yếu tố quan trọng dẫn đến ung thư dạ dày.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, những thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh như hút thuốc, uống rượu bia, thường xuyên ăn đồ ngâm chua... có thể làm tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn HP. Ngoài ra, ăn quá nhanh trong thời gian dài cũng tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn này.
 |
Bản thân Helicobacter pylori là một loại vi khuẩn có khả năng lây nhiễm rất mạnh và cũng là loại vi khuẩn duy nhất có thể tồn tại trong axit dạ dày mà không bị tiêu diệt. Không ít người có thói quen dùng đũa ăn chung ngoài quán hay gắp đồ cho nhau trên bàn ăn, những hành động này tưởng bình thường nhưng vẫn là yếu tố nguy cơ, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn Helicobacter pylori lây lan.
Nhiễm khuẩn HP sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tế bào biểu mô dạ dày, gây viêm nhiễm và dẫn đến một số bệnh lý tiền ung thư cũng như thúc đẩy sự phát triển các tổn thương tiền ung thư.
2. Thực phẩm nhiều muối
Người Việt Nam thường có thói quen ăn mặn mà không ngờ đây cũng là một trong những yếu tố nguy hại dẫn đến ung thư dạ dày. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối tương quan chặt chẽ giữa việc hấp thụ lượng muối quá cao và tổn thương tiền ung thư dạ dày.
Hàm lượng muối cao sẽ kích thích niêm mạc dạ dày, từ đó khiến tế bào thành dạ dày tổn thương và bong tróc, phá hủy hàng rào bảo vệ niêm mạc, tăng sinh tế bào và gây ra tổn thương cho cơ thể. Cùng với đó, hấp thụ lượng muối lớn cũng làm tăng các chất gây ung thư như nitrosoguanidine, kéo theo nguy cơ ung thư dạ dày.
Chính vì vậy nên sớm thay đổi khẩu vị ăn uống, bổ sung lượng muối vừa phải trong ngày để giảm nguy cơ mắc bệnh, giúp cơ thể khoẻ mạnh hơn.
3. Thịt đỏ và các loại thịt siêu chế biến
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ăn quá nhiều thịt, đặc biệt là thịt đỏ và các loại thịt siêu chế biến có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày.
 |
Qua phân tích tổng hợp, nhiều nhà nghiên cứu cho biết, cứ tăng 100g thịt đỏ /ngày thì nguy cơ ung thư dạ dày tăng 26% và nếu tăng 50g/ngày các loại thịt siêu chế biến thì nguy cơ ung thư dạ dày sẽ tăng đến 72%.
Nguyên nhân là bởi lượng sắt lớn ở dạng heme có trong thịt đỏ khi phân huỷ sẽ tạo ra các hợp chất huỷ hoại tế bào trong cơ thể, gây ra ung thư. Cùng với đó, những chất bảo quản có trong các loại thịt siêu chế biến như nitrit và nitrat cũng tạp ra các hoá chất N-nitroso, từ đó phá hủy lớp niêm mạc dạ dày, tăng nguy cơ gây ung thư.
Đặc biệt, khi sử dụng các phương pháp chế biến thịt như nướng, hun khói sẽ làm tăng hàm lượng các chất gây ung thư như hydrocacbon thơm đa vòng và amin dị vòng... trong thực phẩm.
4. Áp lực tâm lý lớn
Con người trong cuộc sống hiện đại phải chịu những áp lực rất lớn về mặt tâm lý. Dạ dày là một trong những bộ phận trong cơ thể liên quan nhiều đến cảm xúc nên rất dễ bị tác động bởi tâm lý tiêu cực.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc căng thẳng về mặt tâm lý có tác dụng thúc đẩy nhất định đối với sự xuất hiện của ung thư dạ dày. Các yếu tố tinh thần và tâm lý bất lợi có thể ức chế thần kinh phó giao cảm, giải phóng acetylcholine gây suy giảm khả năng miễn dịch hoặc có thể làm tăng hàm lượng oxy hoạt tính trong cơ thể, từ đó cho phép tính kích hoạt tế bào tiền ung thư dạ dày.
4 thói quen cần thay đổi để có dạ dày khoẻ mạnh
1. Ăn ít rau củ quả
Trái cây và rau quả nói chung rất giàu các loại vitamin như C, A, E; caroten, axit folic và flavonoid. Những dưỡng chất này có khả năng ngăn ngừa sự hình thành chất gây ung thư, giảm tổn thương DNA và có tác dụng ức chế nhất định đối với tế bào ung thư, từ đó có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
 |
Đồng thời, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nếu đảm bảo lượng rau và trái cây ăn vào hơn 4 ngày trong tuần có thể giảm tới 44% nguy cơ ung thư dạ dày.
2. Hút thuốc và uống rượu
Mọi người đều biết rằng hút thuốc lá làm tổn thương phổi, nhưng hút thuốc lá cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến ung thư dạ dày. Bất kể hành vi hút thuốc là trong quá khứ hay hiện tại đều làm tăng từ 2 đến 3 lần nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
Cùng với đó, thuốc lá có thể gây đột biến protein khối u P53 và một số enzym và từ đó tạo ra các chất gây ung thư khác nhau như dimethylnitrosamine, benzopyrene... Những chất này sẽ xâm nhập vào đường tiêu hóa thông qua tuần hoàn máu và làm tổn thương niêm mạc dạ dày và cuối cùng gây ra ung thư.
Rượu cũng là một trong những thứ gây hại với dạ dày. Những người uống nhiều rượu thường phải đối diện với nguy cơ viêm loét dạ dày và kéo theo đó là khả năng mắc ung thư dạ dày cũng tăng cao.
3. Ăn không đều đặn đúng giờ hoặc ăn quá no
Nhiều người có thói quen ba bữa ăn mỗi ngày không đều đặn vào cố định một khung giờ. Dạ dày có đồng hồ sinh học của nó, nếu ăn không cố định khung giờ ăn uống trong thời gian dài sẽ dễ gây tổn thương niêm mạc dạ dày.
Đồng thời, khi ăn quá no, thức ăn sẽ khó được tiêu hóa hết, khiến dạ dày thấy khó chịu. Những thói quen ăn uống không tốt này có thể tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến ung thư dạ dày.
Cùng với đó, các chuyên gia cũng khuyên mọi người không nên dùng các loại đũa ăn chung ngoài quán cũng như hạn chế việc gắp thức ăn cho nhau trên bàn ăn. Việc này không chỉ đẩy lùi nguy cơ ung thư dạ dày mà còn giảm nguy cơ mắc một số vi khuẩn lây truyền qua thực phẩm khác như Helicobacter pylori, vi rút viêm gan A...
4. Giữ tâm lý căng thẳng
Sự xuất hiện của các bệnh về dạ dày có liên quan nhiều đến cảm xúc tâm lý của con người. Trong một nghiên cứu, tỷ lệ mắc ung thư dạ dày của những người trong trạng thái suy nhược tinh thần trong thời gian dài và sang chấn tâm lý trong nặng trong vòng 10 năm lần lượt cao gấp 1,7 lần và 2,1 lần so với người tâm lý ổn định bình thường. Những người quá u uất, cô đơn, trầm cảm và sống nội tâm cũng là những đối tượng rất dễ mắc ung thư dạ dày.
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, ai cũng phải trải qua chịu nhiều áp lực và lo lắng thường trực, hãy cố gắng trút bỏ những cảm xúc tiêu cực và áp lực tâm lý với gia đình, bạn bè.
Nguồn và ảnh: aboluowang, pinterest
