Bưởi Luận Văn là giống bưởi có nguồn gốc từ thôn Luận Văn, xã Thọ Xương, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Giống bưởi Luận Văn gắn liền với khu di tích lịch sử Lam Kinh.
Theo truyền thuyết, vào đầu thế kỉ 15, trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Lê Lợi đã đóng quân tại đây và lấy tên làng Luận Văn đặt cho sản phẩm bưởi của làng. Đây cũng là bưởi tiến vua của vùng đất này.
 |
| Bưởi Luận Văn có màu đỏ đặc trưng. |
Theo các cụ cao niên trong làng kể lại, sở dĩ bưởi Luận Văn khi xưa được lựa chọn để tiến vua là bởi khi chín, quả bưởi sẽ chuyển từ màu vàng sang màu đỏ gấc, từ vỏ, cùi cho đến tép bưởi đều một màu đỏ rất đẹp mắt.
Không những vậy, với màu đỏ đặc trưng, bắt mắt, bưởi Luận Văn còn được xem như một biểu tượng của sự may mắn, tài lộc. Không chỉ có màu sắc quyến rũ, mà khi thưởng thức hương vị bưởi ngọt mát và có vị thơm dịu.
 |
| Bưởi đỏ Luận Văn có vị ngọt mát, mùi thơm dịu |
Điều thú vị, khi sử dụng rượu để lau bưởi trước khi dâng cúng tổ tiên, bưởi sẽ có mùi thơm rất đặc trưng và lưu giữ được vẻ tươi đẹp cả tháng trời. Với những điều đặc biệt ấy, người xưa ưu ái xếp bưởi đỏ Luận Văn lên vị trí “vua” của các loại bưởi.
Vì những đặc điểm đó nên nhiều năm qua, bưởi Luận Văn được lựa chọn để làm quà biếu mỗi dịp lễ, Tết, vì tuy giá trị vật chất không lớn, nhưng giá trị văn hóa và tâm linh là rất ý nghĩa.
 |
| Khi quả còn nhỏ bưởi Luận Văn có màu xanh, rồi chuyển dần sang màu đỏ gấc khi chín. |
Bưởi Luận Văn được trồng chủ yếu theo hai cách: chiết cành và ghép cành. Đối với bưởi chiết cành, từ khi trồng đến năm thứ 2 hoặc thứ 3 là đã cho ra quả; còn đối với bưởi ghép thì phải sang năm thứ 4 mới bắt đầu cho thu hoạch. Vào ngày thường, bưởi đỏ Luận Văn có giá trung bình từ 60.000 – 70.000 đồng/quả.
Tuy nhiên, vào dịp Tết nếu như bán tại vườn, loại bưởi này đã có giá bán là 80.000 – 120.000 đồng/quả. Khi ra thị trường, tùy từng quả và tùy từng thời điểm mà giá bán có thể dao động từ 150.000 – 200.000 đồng/quả (trọng lượng từ 1,5 – 2kg).
 |
| Bưởi Luận Văn được lựa chọn để làm quà biếu mỗi dịp lễ, Tết. |
Một trong những nguyên nhân tạo nên chất lượng đặc thù của bưởi Luận Văn là do điều kiện thổ nhưỡng. Đất của vùng trồng bưởi này chủ yếu là đất đỏ vàng trên đá sét và đá biến chất hoặc đất phù sa có tầng loang lổ đỏ vàng, tầng đất mặt dày trên 30 cm, tơi xốp và ẩm.
Tháng 12/ 2013, Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00039 cho sản phẩm bưởi Luận Văn cho khu vực địa lý gồm xã Thọ Xương và xã Xuân Bái, thuộc huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa
Để bảo tồn và phát triển bưởi Luận Văn, các ngành chức năng của tỉnh Thanh Hóa đã có những hoạt động khá tích cực. Trung tâm Nuôi cấy mô Thanh Hóa đã tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng thâm canh, phòng chống tái nhiễm bệnh cho bưởi Luận Văn cho các hộ trồng bưởi tại một số xã của huyện Thọ Xuân.
