Phản hồi đề xuất thu hàng loạt sắc thuế mới, đánh thuế cao người mua bán, sở hữu nhiều bất động sản (BĐS), để trị dứt sốt đất của Hiệp hội BĐS TP.HCM (HoREA), lãnh đạo Bộ Tài chính cho rằng lĩnh vực BĐS có tác động lớn, nhiều nội dung mang tính kỹ thuật đòi hỏi sự tham gia của nhiều bộ, ngành địa phương. Chính sách thuế cần phải nghiên cứu, đánh giá kỹ, ban hành đúng thời điểm thì mới tạo được tính đồng thuận, góp phần hạn chế tình trạng sốt đất.
Theo Bộ tài chính, hệ thống chính sách thuế, phí và lệ phí đối với BĐS hiện hành được ban hành khá đầy đủ. Đó là thuế sử dụng đất nông nghiệp; thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; thuế thu nhập đối với hoạt động chuyển nhượng BĐS; lệ phí trước bạ và các khoản phí, lệ phí liên quan khác như lệ phí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất...
Các chính sách thu này đã bao quát đầy đủ quá trình hình thành, sở hữu, sử dụng và chuyển nhượng BĐS, từng bước được hoàn thiện, góp phần khuyến khích các tổ chức, cá nhân sử dụng BĐS hiệu quả, từng bước hạn chế đầu cơ BĐS, sử dụng lãng phí đất đai.
Hiện Bộ Tài chính đang tiếp tục nghiên cứu, xác định những vướng mắc, bất cập trong thi hành các luật thuế liên quan đến BĐS, để báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội vào thời điểm thích hợp, gắn với việc xây dựng và tổ chức thực hiện Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2021-2030.
Với riêng thuế chuyển nhượng BĐS, Bộ Tài chính cho rằng bản chất của thuế này là thuế trực thu, phải thu trên "chênh lệch địa tô", tức lợi nhuận mà nhà đầu tư thu được. Tuy nhiên, hiện nay cách thu của cơ quan thuế là khoán thuế, cứ thu 2% trên giá chuyển nhượng, lãi lỗ gì cũng phải nộp thuế. Cách thu này dễ cho cơ quan thuế nhưng lại làm "méo mó" chính sách.
Nguyên nhân là trước đây, Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định cá nhân có thu nhập từ chuyển nhượng BĐS nộp thuế theo mức thuế suất 25% trên thu nhập (giá chuyển nhượng trừ giá mua và các chi phí liên quan).
Trường hợp không xác định được giá mua và các chi phí liên quan thì nộp thuế theo thuế suất 2% trên giá chuyển nhượng.
Qua thực tế thực hiện đã gặp rất nhiều vướng mắc, như không có căn cứ để xác định giá mua và các chi phí liên quan của hoạt động chuyển nhượng, đặc biệt là đối với BĐS hình thành từ lâu không có hồ sơ, căn cứ chứng minh giá vốn, BĐS được cho, tặng, thừa kế…
Từ ngày 1/1/2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều tại các luật về thuế quy định cá nhân chyển nhượng BĐS nộp thuế 2% trên giá chuyển nhượng. Việc quy định một phương pháp tính thuế bảo đảm minh bạch về chính sách, tránh vướng mắc trong thực hiện và cải cách thủ tục hành chính.
Trước đó, HoREA kiến nghị để trị dứt sốt đất, giảm giá nhà, cần thay đổi cách thu tiền sử dụng đất dự án nhà ở thương mại, chuyển thành sắc thuế đánh trên hành vi chuyển mục đích sử dụng đất, với thuế suất có thể bằng khoảng 15-20% giá đất trong bảng giá đất.
HoREA cũng đề xuất ban hành một loạt thuế liên quan đến BĐS như thuế chống đầu cơ nhà, đất bằng việc đánh thuế thu nhập với thuế suất rất cao cho hành vi bán, chuyển nhượng lại nhà, đất ngay sau khi tạo lập.
Xem xét, quy định mức thuế suất rất cao nếu bán, chuyển nhượng lại nhà, đất trong năm đầu tiên, tiếp tục giữ mức thuế suất cao nếu bán trong năm thứ hai, thứ ba. Đánh thuế người sở hữu nhiều nhà đất... HoREA cũng đề xuất ban hành “thuế bất động sản” để bù đắp hụt thu ngân sách nhà nước và tạo nguồn thu ổn định, bền vững cho ngân sách…
