Theo DW, trong những giờ cuối cùng của nhiệm kỳ, Tổng thống Trump đã đảo ngược chính sách và lặng lẽ nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với ông trùm khai thác mỏ, tỷ phú người Israel này.
Hiện tại, các nhóm nhân quyền đang kêu gọi Tổng thống Joe Biden khôi phục lại các lệnh trừng phạt này.
Gertler bị Bộ Ngoại giao Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt vào tháng 12/2017, vì "các giao dịch khai thác không rõ ràng và tham nhũng", các giao dịch xuất phát từ tình bạn của ông với Tổng thống Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) khi đó là Joseph Kabila.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, Gertler đã lừa 1,4 tỷ USD tiền thuế của DRC trong suốt một thập kỷ. Các biện pháp trừng phạt bổ sung cũng đã được áp dụng vào tháng 6/2018.
Các lệnh trừng phạt của Bộ Ngoại giao đã cấm Gertler kinh doanh với các công dân, doanh nghiệp và ngân hàng Hoa Kỳ, về cơ bản là cấm ông ta thực hiện các giao dịch bằng đồng USD.
Gertler, người có tên trong Hồ sơ Panama liên quan đến một số công ty được đăng ký tại các thiên đường thuế nước ngoài, được cho là đã tận dụng tình bạn với ông Kabila để tiếp cận với các nguồn tài nguyên phong phú của Congo.
Đất nước nghèo khó ở châu Phi là nơi có trữ lượng coban lớn nhất thế giới cũng như trữ lượng đồng, kim cương, vàng, thiếc và coltan...
Sentry, một tổ chức chống tham nhũng có trụ sở tại Washington DC do nam diễn viên George Clooney đồng sáng lập cho biết, "đối với lệnh trừng phạt được ban hành đặc biệt cho các hoạt động tham nhũng và bí mật ở CHDC Congo và các nơi khác, đã bị cắt xén vào cuối thời kỳ của chính quyền Trump, giáng một đòn khủng khiếp vào niềm tin của một trong những chương trình chống tham nhũng được ca ngợi và hiệu quả nhất trong thập kỷ qua".
Tuy nhiên, tỷ phú Gertler đã phủ nhận mọi cáo buộc. Ông đã nhờ các công ty luật có quan hệ với chính quyền Trump vận động hành lang cho trường hợp của mình.
Một trong những người được tỷ phú người Israel thuê là Alan Dershowitz, người đại diện cho Donald Trump trong phiên tòa luận tội đầu tiên và cũng là một trong những luật sư vận động hành lang của Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Hoa Kỳ (OFAC), cơ quan quản lý và thực thi các lệnh trừng phạt kinh tế và thương mại của chính phủ Mỹ.
Quyết định vào phút chót do Bộ Tài chính Hoa Kỳ cấp đã không được công bố công khai không hoàn toàn loại bỏ Gertler và các công ty của ông ta khỏi danh sách trừng phạt của Mỹ. Tuy nhiên, nó cho phép Gertler thực hiện các giao dịch kinh doanh nhưng phải nộp báo cáo về các hoạt động tài chính trong vòng 90 ngày.
“Ông Gertler rất biết ơn OFAC đã cấp giấy phép cho phép ông vận hành các hoạt động kinh doanh và hoạt động từ thiện của mình", một tuyên bố do người phát ngôn của Gertler đưa ra cho biết.
Hiện, Sentry và nhóm nhân quyền Global Witness đang thúc giục chính quyền Biden "thu hồi lệnh ân xá có hiệu lực này".
Global Witness cho biết, "Chúng tôi kêu gọi chính quyền mới của Biden có lập trường mạnh mẽ trong việc chống tham nhũng bằng cách áp dụng lại đầy đủ các biện pháp trừng phạt ngay lập tức".
Sentry cũng kêu gọi các ngân hàng không "mở tài khoản hoặc thực hiện các giao dịch thay mặt cho Gertler và hệ thống kinh doanh có liên quan".
Giám đốc điều hành của Sentry, Brad Brooks-Rubin, cho biết việc đảo ngược này "không có mục đích địa chiến lược hoặc an ninh quốc gia rõ ràng" và ông chỉ trích cách thức thực hiện bí mật này.
"Không giống như các lệnh ân xá hay thay đổi quy định được thực hiện công khai, cách thức mà Bộ Ngân khố thường dành cho các lệnh trừng phạt, điều này được thực hiện phía sau những cánh cửa đóng kín không chỉ đối với công chúng mà còn với nhiều chuyên gia trong chính phủ".
Một phát ngôn viên của Bộ Ngân khố thừa nhận rằng chính quyền Biden đã biết về tình hình nhưng không đưa ra bình luận gì thêm vào thứ Hai (26/1).
