Việc hạn chế sử dụng điện trên khắp Trung Quốc đang làm gián đoạn hoạt động sản xuất của các công ty, đặt ra thách thức đối với chuỗi cung ứng công nghệ và gia tăng thêm rủi ro cho tăng trưởng kinh tế của đất nước, vốn đã phải đối mặt với sự không chắc chắn từ những nỗ lực của chính quyền nhằm hạ nhiệt lĩnh vực bất động sản.
Dưới đây là 5 điều cần biết về cuộc khủng hoảng năng lượng đang diễn ra nghiêm trọng tại quốc gia rộng lớn và đông đúc này.
Tại sao xuất hiện những đợt cắt điện?
Chủ tịch Tập Cận Bình từng cam kết rằng lượng khí thải carbon của Trung Quốc phải đạt đến giới hạn trước năm 2030 và nước này sẽ đạt được mức độ trung tính carbon vào năm 2060.
Điều đó có nghĩa, một sự thay đổi lớn về môi trường sẽ diễn ra ở quốc gia này, nơi hơn một nửa điện năng được tạo ra từ than đá.
Theo Nikkei Asia, vào tháng 8, nhà hoạch định kinh tế hàng đầu của Trung Quốc, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC), đã nhắc tên các tỉnh - bao gồm các trung tâm công nghiệp như Giang Tô, Quảng Đông và Hồ Bắc không đạt được các mục tiêu về cường độ năng lượng trong nửa đầu năm 2021.
Chính quyền địa phương sau đó đã gửi thông báo đến các công ty yêu cầu họ cắt giảm lượng điện tiêu thụ.
Nhưng có nhiều điều khác đang diễn ra. Tình trạng thiếu điện còn do giá than và khí đốt đã tăng đột biến trong những tuần gần đây. Bên cạnh đó, khí hậu nóng bức ở các khu vực như Quảng Đông và sự phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19 đã dẫn đến nhu cầu điện cao.
Theo Alex Whitworth tại Công ty nghiên cứu Wood Mackenzie, vì giá điện được quy định, các nhà máy điện sẽ mất hơn 0,15 Nhân dân tệ cho mỗi kilowatt giờ điện năng được tạo ra theo giá nhiên liệu hiện tại.
Ông nói: “Có rất ít động lực đối với các nhà máy phát điện để mua thêm nhiên liệu trên thị trường giao ngay vì chi phí không thể chuyển cho người tiêu dùng.
Việc cắt điện diễn ra tại đâu và ai bị ảnh hưởng?
Việc cắt điện hoặc hạn chế sử dụng điện đã diễn ra ở ít nhất 20 tỉnh và khu vực của Trung Quốc những tuần qua. Tại tỉnh Giang Tô, trung tâm công nghệ của Trung Quốc, một số nhà sản xuất đã được yêu cầu giảm mức sử dụng năng lượng trong thời gian còn lại của tháng 9, từ 10% đến 30%. Thậm chí, một số công ty đã nhận được yêu cầu ngừng sử dụng điện hoàn toàn.
Theo Rintaro Tanaka của Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO), ít nhất 180 công ty Nhật Bản bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu điện tại Quảng Đông - trung tâm sản xuất ô tô và đồ điện tử.
Kể từ giữa tháng 9, các công ty này đã bị yêu cầu ngừng hoặc giảm tiêu thụ điện tới 5 ngày/tuần. Việc cúp điện cũng đã được lên kế hoạch tại một số khu vực nhất định của Bắc Kinh và Thượng Hải.
Chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ chịu tác động ra sao?
Các công ty bị ảnh hưởng bao gồm các nhà cung cấp chính cho các công ty toàn cầu như Apple, Tesla và Microsoft. Nhiều người đang dựa vào hàng tồn kho để duy trì hoạt động sản xuất và xuất xưởng trong tuần này.
Tuy nhiên, nếu các hạn chế tiếp tục kéo dài trong tháng tới, các công ty cảnh giác rằng có thể có sự gián đoạn đáng kể trong một loạt ngành công nghiệp, vì các vấn đề trong một mắt xích của chuỗi cung ứng sẽ nhanh chóng ảnh hưởng đến những mắt xích khác.
Cuộc khủng hoảng còn kéo dài bao lâu?
Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO) dự kiến, cuộc khủng hoảng năng lượng tại Trung Quốc sẽ kéo dài đến khoảng cuối tháng 10, hoặc thậm chí đến đầu tháng 11. Nhưng, nhiều chuyên gia còn dự đoán lâu hơn.
Chaoping Zhu, chiến lược gia thị trường toàn cầu của JP Morgan Asset Management cho biết: “Có khả năng cuộc khủng hoảng quyền lực ở Trung Quốc sẽ kéo dài đến cuối năm 2021, do các chính quyền địa phương chịu áp lực phải hoàn thành các mục tiêu giảm phát thải trong năm nay”.
Theo Whitworth tại Wood Mackenzie, tình hình sẽ phụ thuộc vào giá nhiên liệu và chính sách của chính phủ. Tăng trưởng nhu cầu điện dự kiến sẽ chậm lại trong nửa cuối năm, nhưng giá nhiên liệu có thể "vẫn tăng vào mùa đông và có lẽ lâu hơn", ông nói. Giải pháp đối với chính phủ có thể là giảm bớt áp lực tài chính đối với các nhà máy điện than và khí đốt bằng cách tăng thuế quan.
Không có gì đảm bảo cuộc khủng hoảng năng lượng hiện tại ở Trung Quốc chỉ là một lần duy nhất. Nước này đã công bố chính sách hạn chế sử dụng điện lâu dài, nhấn mạnh rằng họ sẽ tiếp tục quản lý chặt chẽ việc tiêu thụ năng lượng.
Điều này tác động như thế nào đến nền kinh tế Trung Quốc?
Dữ liệu gần đây cho thấy doanh số bán lẻ tại Trung Quốc đang rất đáng thất vọng, cũng như sự yếu kém của thị trường bất động sản - khu vực mà chính phủ nước này đang giảm bớt việc vay nợ của các tập đoàn bất động sản khổng lồ, dẫn đầu là China Evergrande. Do đó, các nhà kinh tế đã cảnh báo về sự một suy thoái chung về kinh tế tại Trung Quốc.
Do đó, các nhà kinh tế đã cảnh giác về sự suy thoái. Bây giờ, họ đang hạ thấp các dự báo của mình.
Mới đây, Nomura đã thay đổi dự báo tăng trưởng GDP năm 2021 từ 8,2% so với cùng kỳ năm ngoái xuống 7,7%, với lý do chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng do khủng hoảng nguồn điện.
