Ngày 13/3/1954, quân ta nổ súng mở màn chiến dịch. Chiều ngày 7/5/1954, bộ đội ta tiêu diệt hoàn toàn tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. 56 ngày đêm ấy đã làm nên một chiến thắng chấn động địa cầu. Đây không chỉ là mốc son lịch sử huy hoàng của dân tộc mà còn giúp cổ vũ phong trào chống chủ nghĩa thực dân, giải phóng dân tộc trên thế giới.
Thời điểm đó, quân viễn chinh Pháp ở Đông Dương do Tướng 4 sao Henri Navarre làm Tổng chỉ huy, đồng thời cũng là Tổng công trình sư của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Người này được mệnh danh là “một pháo đài bất khả xâm phạm, một tập hợp những gì mạnh nhất, kiên cố nhất chưa từng có ở Đông Dương”, “một Verdun ở châu Á”.
 |
| Bộ đội Việt Nam vẫy cờ trên nóc một hầm chỉ huy của quân Pháp tại Điện Biên Phủ, ngày 7-5-1954. |
South China Morning Post cho rằng dưới sự chỉ huy của Henri Navarre, quân Pháp đã đưa ra tuyên bố sẽ "bẻ gãy Việt Minh". Thế nhưng chính họ lại mới bị bẻ gãy. Theo cách nói của CNN thì điều này giống như người Pháp đã bị mắc vào “nút thòng lọng” do chính mình tạo ra.
South China Morning Post cũng nhận định, quân Pháp thất bại ở Điện Biên Phủ là đã suy yếu, không đủ sức đánh lại vị tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp và những người lính thiện chiến của ông.
Còn War History Online cho rằng, Pháp quá kiêu ngạo, thiếu hiểu biết, yếu kém trong việc lập kế hoạch và vì thế mà dẫn tới thất bại.
Cụ thể là quân Pháp và các cố vấn Mỹ đã đánh giá thấp, cho rằng đối phương “lạc hậu, không được huấn luyện bài bản và dễ bị đánh bại”. Tuy nhiên, những gì mà Việt Nam có đã chứng minh điều ngược lại.
Bộ đội Việt Nam “thiện chiến theo những cách rất khác với kẻ thù phương Tây” bởi họ “hiểu cách chiến đấu ở đất nước mình, chứ không chỉ đơn thuần là cách chiến đấu theo kiểu châu Âu có trong sách vở”.
Việc tướng Henri Navarre chọn Điện Biên Phủ để xây dựng một tập đoàn cứ điểm được đánh giá là vô cùng tệ hại. Đây là lòng chảo với núi rừng bao quanh, quân Pháp chỉ trong thời gian ngắn đã bị bao vây, cắt đứt các đường tiếp tế. Người Pháp đã mắc sai lầm giống như quân đội phương Tây sẽ lặp lại trong nửa sau của thế kỷ 20, đó chính là "đánh giá thấp tiềm năng của chiến tranh du kích".
“Sự kiêu ngạo và thiếu năng lực của họ trong trận chiến kéo dài từ tháng 3 đến 5-1954 đã dẫn tới thất bại hoàn toàn của Pháp trong chiến tranh Đông Dương, đem lại chiến thắng cho Việt Minh và độc lập cho Việt Nam”, trang mạng War History Online nhấn mạnh.
Tiến sĩ Ivan Cadeau, một nhà nghiên cứu lịch sử người Pháp có nhắc đến trận Điện Biên Phủ trong cuốn sách Điện Biên Phủ: 13/3 đến 7/5/1954 là một thất bại không thể phủ nhận của quân đội Pháp trước một đối thủ dũng cảm.
Tướng Henri Navarre, trong cuốn hồi ký Đông Dương hấp hối thừa nhận rằng, một trong những nguyên nhân khiến thực dân Pháp không thể hiện thực hóa mục tiêu kết thúc cuộc chiến tranh Đông Dương trong vòng 18 tháng trong danh dự là vì “sự lạc quan quá đáng” và “đánh giá quá thấp những khả năng của đối phương”.
Kênh truyền hình Pháp France 24 nhận định Chiến thắng Điện Biên Phủ là một đòn giáng mạnh vào chủ nghĩa thực dân kiểu cũ và cũng là thời khắc quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Đây cũng là “một cột mốc trong lịch sử phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới”.
Tờ The New York Times cho rằng, sự sụp đổ của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ “đặt dấu chấm hết cho sự ảnh hưởng quân sự của Pháp tại châu Á”.
Còn CNN nói, Việt Minh đánh bại Pháp tại Điện Biên Phủ đã “chấm dứt sự đô hộ của Pháp ở Đông Dương”.
Tờ Frontline của Ấn Độ nhận xét: "Chiến thắng Điện Biên Phủ cho thấy “một nước châu Á nhỏ bé đã đánh bại một cường quốc thực dân châu Âu hùng mạnh” và là “động lực to lớn cho phong trào giải phóng dân tộc trên khắp thế giới”.
Nhà nghiên cứu lịch sử người Pháp Ivan Cadeau nói rằng trận Điện Biên Phủ là "tấn bi kịch với lính Pháp, những người trú trong căn hầm đào sâu ở các ngọn đồi được đặt tên theo những người phụ nữ, trải qua nhiều trạng thái đan xen, từ tin tưởng tuyệt đối đến ủ rũ, từ hy vọng đến tan vỡ ảo tưởng, cho đến một chung cuộc cuối cùng”.
Tờ South China Morning Post khẳng định: “Trận Điện Biên Phủ năm 1954 và thất bại ê chề của Pháp là một trong những sự kiện quan trọng nhất của thời kỳ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai. Nó báo hiệu ngày tàn của các nước thực dân châu Âu tại châu Á, bởi sau đó, vào năm 1957, thực dân Anh đã phải rút khỏi Malaysia”.
