Động thái này diễn ra sau khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung và đại dịch đã bộc lộ những lỗ hổng trong chuỗi cung ứng của Nhật Bản.
Việc Trung Quốc phụ thuộc vào khẩu trang và các nguồn cung cấp y tế khác đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt trầm trọng, và việc thiếu vaccine COVID-19 "cây nhà lá vườn" đã làm trì hoãn việc tiêm chủng cho người dân của nước này.
Mỹ và Châu Âu cũng đang xây dựng các chương trình tương tự. Nhưng sự bảo hộ quá mức đối với các công ty trong nước có thể kết thúc bằng việc hỗ trợ các doanh nghiệp yếu kém, thiếu lợi thế cạnh tranh. Nó cũng có thể vi phạm các quy tắc trợ cấp trong nước của Tổ chức Thương mại Thế giới.
Trước tiên, chính phủ sẽ xác định danh sách các hạng mục có thể trợ cấp. Các kim loại đất hiếm và dược phẩm có thể sẽ được đưa vào. Kế hoạch là có một chương trình được thiết lập và chạy trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3 năm 2024.
Trước tiên, các nhà sản xuất sẽ đệ trình kế hoạch đầu tư cho các cơ sở nghiên cứu hoặc sản xuất để chính phủ sàng lọc. Các điều kiện để được phê duyệt sẽ bao gồm đảm bảo tiếp tục sản xuất trong một thời gian nhất định, các bước đầy đủ để bảo vệ công nghệ độc quyền và lời hứa về nguồn cung ổn định cho thị trường nội địa.
Quy mô và thời gian hỗ trợ sẽ được xác định trong giai đoạn sàng lọc. Các nhà sản xuất sẽ được chính phủ đánh giá định kỳ và sẽ yêu cầu các biện pháp cải tiến nếu cần thiết. Danh sách các tài liệu được hỗ trợ sẽ được mở rộng khi cần thiết.
Washington và Liên minh châu Âu từ lâu đã chỉ trích Trung Quốc giảm trợ cấp cho các ngành công nghệ cao vi phạm các quy định của WTO. Nhưng căng thẳng thương mại Trung-Mỹ gia tăng đã khiến Mỹ và EU bắt đầu hỗ trợ các ngành công nghiệp của họ.
Vào tháng 6/2021, Mỹ đã quyết định hỗ trợ sản xuất chip, dược phẩm và các nguyên liệu quan trọng khác trong nước. Chẳng hạn như Quốc hội đang xem xét luật cung cấp 52 tỷ USD cho ngành kinh doanh chất bán dẫn. Mỹ đàm phán với công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan và Công ty Điện tử Samsung của Hàn Quốc, dựa vào nguồn vốn từ dự luật này.
Vào tháng 5/2021, EU đã quyết định quay trở lại sản xuất trong sáu lĩnh vực chiến lược, bao gồm nguyên liệu thô, pin và hydro.
Năm ngoái, Nhật Bản đã quyết định trợ cấp cho một nhà máy mà TSMC đang xây dựng với Tập đoàn Sony ở tỉnh Kumamoto, miền nam nước này. Luật được lên kế hoạch sẽ thiết lập một chương trình lâu dài. Chính phủ có kế hoạch sử dụng một quỹ an ninh kinh tế mới, dự kiến tổng trị giá khoảng 500 tỷ yên (4,38 tỷ USD) và các khoản phân bổ ngân sách khác.
Mặt khác, một chương trình như thế này có thể kéo dài thời gian của các công ty yếu hơn, cản trở sự đổi mới và tăng trưởng thị trường chậm lại. Trừ khi chính phủ đưa ra các biện pháp có thể khiến nhân tài rời khỏi các công ty để chuyển sang những công ty có triển vọng tăng trưởng, chương trình sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng trung và dài hạn.
Tuy nhiên, nhu cầu của các công ty Nhật vẫn rất cao. Theo phân tích của Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Mỹ, chi phí vận hành một nhà máy chip trong 10 năm ở Nhật Bản hoặc Mỹ cao hơn ở Trung Quốc và Hàn Quốc khoảng 20% đến 40%. Sự khác biệt phần lớn là do trợ cấp của chính phủ.
Hiệp hội Công nghiệp Công nghệ Thông tin và Điện tử Nhật Bản vào năm 2021 đã thúc giục chính phủ hỗ trợ tài chính cho lĩnh vực này, cho rằng cạnh tranh công bằng là không thể nếu không có trợ cấp ngang bằng với các nước và khu vực đối thủ.
Về pin lithium-ion cho ô tô, tập đoàn Toyota Motor và các công ty thương mại lớn đã thành lập Hiệp hội pin cho chuỗi cung ứng vào tháng 4 và yêu cầu chính phủ hỗ trợ. Nhật Bản phụ thuộc vào nhập khẩu các kim loại như coban và niken, trong khi Trung Quốc chiếm ưu thế về vật liệu điện cực và điện phân.
Nhật Bản dành 100 tỷ yên để thiết lập sản xuất pin trong nước trong ngân sách bổ sung tài khóa 2021. Nhưng Chủ tịch hiệp hội Isao Abe cho biết số lượng này là không đủ, lưu ý rằng để có công suất sản xuất pin tương đương 100 gigawatt-giờ một năm - gấp 10 lần mức hiện tại - vào năm 2030 sẽ tiêu tốn khoảng 2,8 nghìn tỷ yên.
(Nguồn: Nikkei)
