Nghiên cứu của Nikkei dựa trên dữ liệu thu nhập từ QUICK FactSet cho thấy 81 công ty đáp ứng các ngưỡng doanh thu và tỷ suất lợi nhuận được đề ra trong một thỏa thuận được công bố hôm 1/7.
Trong số này, 11 là các công ty Trung Quốc, bao gồm cả những gã khổng lồ công nghệ Tencent Holdings và Alibaba Group Holding. Facebook, Philip Morris International và Microsoft nằm trong số 35 tên tuổi của Mỹ.
130 quốc gia đồng ý thỏa thuận về thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu
Sáng kiến thuế toàn cầu, được 130 quốc gia đã đồng ý về quy định áp mức thuế tối thiểu trên phạm vi toàn cầu và phân bổ lại doanh thu từ thuế đối với các tập đoàn lớn, có doanh thu trên 20 tỷ euro (23,7 tỷ USD) với tỷ suất lợi nhuận cao nhất 10%. Các ngân hàng, nhà cung cấp bảo hiểm và các công ty tài nguyên sẽ được miễn trừ.
Kế hoạch cải cách thuế toàn cầu bao gồm 2 điểm chính. Thứ nhất là áp mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu 15% đối với các doanh nghiệp có doanh thu trên 750 triệu euro (tương đương 888 triệu USD). Tức là nếu một tập đoàn và các công ty con của các công ty này nộp thuế ở nước ngoài dưới mức 15% thì họ sẽ tiếp tục phải nộp nốt khoản chênh lệch so với mức tối thiểu đó tại chính quốc gia của họ.
Khi đó, các doanh nghiệp là đối tượng bị áp mức thuế tối thiểu trên sẽ không còn hứng thú chuyển lợi nhuận sang các quốc gia khác có mức thuế thấp hơn để hưởng lợi nữa.
Thứ 2 là đưa ra những quy định buộc các tập đoàn công nghệ như Amazon và Facebook cùng nhiều doanh nghiệp lớn trên toàn cầu phải đóng thuế tại các quốc gia mà họ bán sản phẩm và dịch vụ dù có đặt trụ sở tại đó hay không.
Khi được thực thi, thỏa thuận này sẽ ngăn chặn các quốc gia tham gia vào cuộc đua cắt giảm thuế để thu hút doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nó cũng sẽ lấp những lỗ hổng thuế vô cùng lớn trên thế giới và tạo ra ước tính 150 tỉ USD lợi nhuận thuế gia tăng mỗi năm, theo Tổ chức Phát triển và Hợp tác Kinh tế (OECD).
Thỏa thuận cuối cùng sẽ định hình lại thương mại, củng cố tài chính vốn bị suy yếu tại một số quốc gia sau hơn 1 năm chật vật vì đại dịch.
Mục tiêu là các "ông lớn"" công nghệ
Đây cũng có thể là dấu chấm hết cho cuộc chiến thương mại toàn cầu về thuế đang âm ỉ về việc đánh thuế các công ty như Amazon, Google, Facebook và một số công ty khác vốn kiếm doanh thu qua hình thức trực tuyến trên quy mô toàn cầu.
Một phần do tác động của đại dịch COVID-19, theo Nikkei có rất ít các công ty đáp ứng các ngưỡng đã công bố.
Các công ty Trung Quốc đại lục cũng bao gồm các nhà phát triển bất động sản Longfor Group Holdings và Vanke.
5 công ty có trụ sở tại Hồng Kông bao gồm tập đoàn bất động sản China Overseas Land & Investment và nhà phát triển bất động sản China Resources Land.
6 công ty Nhật Bản lọt vào danh sách: Telecoms KDDI, SoftBank Corp. và NTT, cũng như Sony Group, Takeda Pharmaceutical và Toyota Motor.
81 công ty này có tổng cộng 410 tỷ euro lợi nhuận ngoài biên độ 10%, dựa trên kết quả gần đây nhất của họ. Theo thỏa thuận, 20% đến 30% trong số này sẽ phải chịu thuế.
Theo OECD "quyền đánh thuế đối với hơn 100 tỷ USD lợi nhuận dự kiến sẽ được phân bổ lại cho các khu vực pháp lý thị trường mỗi năm."
Mức tăng thuế thực tế đối với các công ty này dự kiến sẽ không lớn. Nhiều công ty tạo ra ít doanh thu hơn ở nước ngoài so với các công ty công nghệ khổng lồ của Mỹ và trong nhiều trường hợp, họ đã phải trả các khoản thuế địa phương khổng lồ.
Đánh giá 7 năm sau khi thỏa thuận có hiệu lực có thể giảm ngưỡng doanh thu xuống 10 tỷ euro đối với các công ty đáp ứng các tiêu chí.
Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc và Ấn Độ nằm trong danh sách 130 thành viên đồng thuận. Trong khi đó, một số quốc gia áp dụng mức thuế doanh nghiệp thấp hơn để thu hút đầu tư như Ireland và Hungary đã phản đối việc đưa ra mức thuế tối thiểu toàn cầu.
Mức thuế tối thiểu được thống nhất đưa ra là ít nhất 15%, một ý tưởng đã được thúc đẩy bởi chính quyền của Tổng thống Biden.
Kế hoạch thuế nhằm mục đích sửa chữa việc các nhà chức trách không thể đánh thuế các công ty đa quốc gia lớn ở mức tương xứng với lợi nhuận của họ, vốn đã tăng lên khi các nền kinh tế trên toàn thế giới chuyển sang kỹ thuật số.
Công ty mẹ của Google là Alphabet, Apple, Facebook và Amazon.com gánh chịu gánh nặng thuế trung bình là 15,4% từ năm 2018 đến năm 2020, theo phân tích của Nikkei về dữ liệu QUICK FactSet. Tỷ lệ này thấp hơn gần 10 điểm phần trăm so với mức trung bình toàn cầu là 25,1%.
Pháp, trong số các quốc gia khác, đã áp dụng thuế dịch vụ kỹ thuật số của riêng mình, điều này đã thúc đẩy các gã khổng lồ công nghệ kêu gọi xây dựng một khuôn khổ thống nhất.
Hiệp định đa phương cũng đề xuất mức thuế doanh nghiệp tối thiểu 15%. Việc cắt giảm thuế của Vương quốc Anh trong những năm 1980 đã gây ra một làn sóng bắt chước với hy vọng điều này sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh và dẫn đến doanh thu thuế cao hơn trong thời gian dài.
Nhưng kịch bản đó hầu như không thành công, khiến các nền kinh tế tiên tiến không có nhiều điều để thể hiện cho cuộc đua của họ.
Việc quét sạch các quy tắc thuế quốc tế như những quy định được nâng cao trong tuần này là chưa từng có và sẽ có khả năng dẫn đến một thời điểm quan trọng trong lịch sử ngành thuế.
Các cuộc đàm phán dự kiến sẽ tiếp tục ở hậu trường do sự chia rẽ kéo dài giữa các quốc gia về phạm vi của kế hoạch và các chi tiết khác.
Theo OECD, các bên tham gia đàm phán sẽ tiếp tục hoàn thiện các chi tiết về kế hoạch cải cách thuế vào tháng 10, hướng tới mục tiêu hoàn thiện vào năm 2023.
