Ngày 31/3, tờ Manila Bulletin (Philippines) ngày 31-3 dẫn hình ảnh và tài liệu của Lực lượng đặc nhiệm quốc gia Biển Tây Philippines (Biển Tây Philippines là cách Philippines gọi Biển Đông) cho thấy phần lớn trong số 220 tàu Trung Quốc trước đó bị phát hiện neo đậu trái phép tại đá Ba Đầu (nằm ở phía đông bắc của cụm đảo Sinh Tồn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) hiện đã tản ra nhiều khu vực khác tại Biển Đông.
Các tàu Trung Quốc, được cho là do dân quân biển điều khiển, đã không thực sự rời khỏi các khu vực ở Biển Đông, mà vẫn đang di chuyển xung quanh và “rõ ràng đang tiến hành các hoạt động tương tự như tuần tra trên biển”.
 |
| Đá Ba Đầu: 'Các tàu Trung Quốc tản ra khắp khu vực tranh chấp'. Ảnh: MAXAR |
Theo NTF-WPS, 220 tàu Trung Quốc dường như đã di chuyển ra vào khu vực đá Ba Đầu kể từ lần đầu tiên bị phát hiện vào ngày 7-3. Số lượng tàu sau đó giảm xuống còn 183 tàu vào ngày 23-3, trước khi tăng lên 199 tàu vào ngày 29-3. Tuy nhiên, NTF-WPS đã phát hiện rằng các tàu Trung Quốc rời khu vực đá Ba Đầu hôm 29-3 nhưng lại di chuyển đến các khu vực khác ở Biển Đông. Tính đến ngày 29-3, 44 tàu Trung Quốc được cho là vẫn đang neo đậu trái phép tại đá Ba Đầu.
Theo lực lượng này, 115 tàu bị phát hiện đã di chuyển đến đá Gạc Ma, 45 tàu đã đến khu vực đảo Thị Tứ, trong khi 50 tàu khác tản đến đá Vành Khăn, đá Chữ Thập và đá Subi (tất cả đều thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam). Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila chưa đưa ra bình luận về thông tin trên.
Manila Bulletin dẫn một ảnh khác cho thấy một số cơ sở đã được Trung Quốc xây dựng trái phép tại đá Subi (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam).
Ngày 24/3, công ty Simularity (Mỹ) đã công bố báo cáo cho biết đã theo dõi “chủ yếu là sự định hình và cấu hình lại của đất liền” trên đá Subi từ ngày 6-11-2020 đến ngày 7-3. Trung Quốc đã bắt đầu các giai đoạn đầu của công trình xây dựng lớn trên đá Subi, gồm cả việc chuẩn bị xây dựng các công trình nông nghiệp và cải tạo đất.
Cố vấn An ninh Quốc gia Hermogenes Esperon Jr và NTF-WPS tuyên bố: “Philippines kêu gọi Trung Quốc rút ngay các tàu treo cờ nước này. NTF-WPS vẫn kiên định với quan điểm rằng những tàu được gọi là 'tàu đánh cá' này là lực lượng dân quân biển”.Ông Esperon nhấn mạnh rằng “sự gia tăng số lượng và hình thành các khối lớn” của các tàu Trung Quốc từ đá Ba Đầu đến các khu vực khác tại quần đảo Trường Sa là “nguy hiểm cho hàng hải và an toàn tính mạng trên biển”.
“Các tàu này có thể đang thực hiện các hoạt động bất hợp pháp vào ban đêm và sự hiện diện kéo dài (thành nhóm) của các tàu này có thể gây ra thiệt hại không thể khắc phục được đối với môi trường biển do tình trạng ô nhiễm và sự phá hủy các rạn san hô” - ông Esperon cho biết.
Ông Jose Sta. Romana - đại sứ Philippines tại Bắc Kinh cho biết Manila sẽ nêu vấn đề liên quan việc Bắc Kinh tiếp tục hoạt động xây dựng trái phép tại đá Subi trong cuộc họp tiếp theo giữa quan chức hai nước.
Pháp, Đức, Anh, Mỹ, Nhật, Úc, Canada đã phản ứng trước sự hiện diện của hàng trăm tàu Trung Quốc tại Đá Ba Đầu.
Ngày 25/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng khẳng định Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền Việt Nam, đồng thời yêu cầu Trung Quốc chấm dứt việc vi phạm này.
