Những Tổng thống một nhiệm kỳ của nước Mỹ

Sau khi ông Trump kết thúc nhiệm kỳ của mình, như theo quy định của hiến pháp là vào ngày 20/1/2021, ông sẽ trở thành thành viên mới trong "câu lạc bộ" những tổng thống một nhiệm kỳ .

Trước ông Trump, những Tổng thống sau đây nằm trong nhóm Tổng thống một nhiệm kỳ của lịch sử Mỹ.

1. John Adams, tổng thống thứ 2, nhiệm kỳ 1797-1801

Tổng thống John Adams. Ảnh: Flickr.

Ông Adams là người đầu tiên thất bại trong cuộc đua tái tranh cử. Ông được công nhận là một trong những công thần khai quốc, nhưng nhiệm kỳ tổng thống của ông không suôn sẻ vì những xung đột với Bộ trưởng Tài chính Alexander Hamilton, Phó tổng thống Thomas Jefferson, cùng nhóm nông dân nói tiếng Đức và Pháp ở vùng nông thôn.

Trong cuộc bầu cử năm 1800, ông chỉ đứng hạng 3, xếp sau ông Jefferson và Aaron Burr.

Tiểu sử của ông Adams sau này giải thích thất bại vì "đảng Cộng hòa vô cùng đoàn kết và hiệu quả trong chiến dịch năm 1800, còn đảng Liên bang thì bị chia rẽ sâu sắc", theo USA Today.

2. John Quincy Adams, tổng thống thứ 6, nhiệm kỳ 1825-1829

Tổng thống John Quincy Adams. Ảnh: AFP.

Một người khác trong gia đình Adams, John Quincy Adams, đã không thể tái đắc cử tổng thống Mỹ nhiệm kỳ thứ hai.

Ông Adams là con trai cả của Tổng thống Mỹ thứ hai, và là người thứ sáu giữ chức vụ này.

Trong thời gian làm Tổng thống, có những rạn nứt lớn trong đảng của ông, đảng Dân chủ-Cộng hòa, và điều đó khiến ông không thể đạt được nhiều tiến bộ.

Đảng chia rẽ sau khi ông Adams không thắng cử lại, chia thành đảng Dân chủ và đảng Whig.

Ông Adams trở thành Tổng thống thứ hai của Hoa Kỳ không giành được nhiệm kỳ thứ hai, có nghĩa là vào thời điểm đó, hai ông Adams là hai Tổng thống duy nhất không thắng cử lại.

3. Martin Van Buren, tổng thống thứ 8, nhiệm kỳ 1837-1841

Tổng thống Martin Van Buren. Ảnh: Newsmaker.

Ông Van Buren là một thân tín trung thành của Tổng thống Jackson trong suốt 8 năm nhiệm kỳ. Chức vụ đầu tiên mà ông đảm nhiệm trong nội các là ngoại trưởng, rồi đến phó tổng thống. Do vậy, nhiều người dễ dàng tán đồng Van Buren là lựa chọn hiển nhiên để kế nhiệm ông Jackson.

Điều không may cho ông là nền kinh tế nhanh chóng đi xuống chỉ vài tháng sau khi ông nhậm chức. Hàng trăm công ty và ngân hàng phải đóng cửa. Điều này được nhìn nhận về sau là do lỗi của ông Jackson nhiều hơn. Tuy nhiên, nỗ lực cứu vãn tình hình của ông Van Buren lại khiến sự việc tồi tệ hơn khi kéo dài giai đoạn suy thoái.

Bốn năm sau, ông bị đánh bại bởi William Henry Harriscon. Về sau, ông là một trong những người ủng hộ bãi bỏ việc sở hữu nô lệ, và tán thành các lập trường của ông Abraham Lincoln trong Nội chiến Mỹ.

4. Franklin Pierce, tổng thống thứ 14, nhiệm kỳ 1853-1857

Tổng thống Franklin Pierce. Ảnh: Getty Images.

Người xếp hạng 3 trong danh sách "10 tổng thống tồi nhất" của US News vốn là con trai của ông Benjamin Pierce, một anh hùng trong Cách mạng Mỹ và là thống đốc hai nhiệm kỳ ở New Hampshire.

Ông Pierce gia nhập chính trường rất sớm. Ở tuổi 24, ông được bầu vào Hạ viện tiểu bang, và trở thành lãnh đạo ở đây chỉ sau 2 năm. Sau đó ông tiếp tục đắc cử vào Hạ viện liên bang, rồi Thượng viện.

Năm 1852, ông được đảng Dân chủ đề cử làm ứng viên tổng thống, không chỉ nhờ vào năng lực của ông mà còn là khả năng đoàn kết nội bộ đảng. Ông đắc cử và giành được hơn 50% phiếu bầu phổ thông.

Nhiệm kỳ của ông bị phủ bóng bởi làn sóng đấu tranh đòi bãi nô. Pierce được xem là có góc tiếp cận với vấn đề nô lệ theo hình thức sở hữu hơn là đạo đức.

Đạo luật Kansas - Nebraska mà ông ký vào năm 1854 càng khiến những người theo phong trào bãi nô ở miền Bắc phẫn nộ, từ đó dẫn đến hình thành đảng mới là đảng Cộng hòa.

Do ông Pierce không thể giải quyết được sự hỗn loạn ở Kansas khiến ông bị phản đối trong nội bộ đảng Dân chủ. Sau đó, họ quyết định chọn người khác thay ông để ra ứng cử trong cuộc đua năm 1856.

5. Benjamin Harrison, tổng thống thứ 23, nhiệm kỳ 1889-1893

Benjamin Harrison. Ảnh: History

Ông Harrison là một trong số ít tổng thống bị thua về số phiếu phổ thông nhưng chiến thắng nhờ phiếu đại cử tri. Ông đã đánh bại đương kim tổng thống khi đó là ông Grover Cleveland, để rồi lại bị bại trước ông Cleveland trong 4 năm sau.

Nói cách khác, ông Harrison là tổng thống duy nhất trong lịch sử Mỹ có người tiền nhiệm và kế nhiệm đều là một người.

Nhiệm kỳ của ông bị phủ bóng bởi những tranh cãi về chính sách thuế.

6. William Howard Taft, tổng thống thứ 27, nhiệm kỳ 1909-1912

Tổng thống William Howard Taft. Ảnh: History.

Cũng như ông Van Buren, ông Taft được xem là lựa chọn hiển nhiên để kế nhiệm ông Teddy Roosevelt - một trong những tổng thống được yêu mến nhất.

Taft là một nhà quản lý xuất chúng. Nhưng càng về sau, ông càng đụng độ gay gắt với những người có tư tưởng tiến bộ trong đảng Cộng hòa.

Năm 1912, khi đảng Cộng hòa quyết định tiếp tục đề cử ông Taft để tranh cử tổng thống, thì chính ông Roosevelt rời đi để thành lập một đảng mới, gọi là đảng Tiến bộ, để ra tranh cử đối đầu với ông Taft.

Cả hai người đều thua cuộc. Sự chia rẽ nội bộ đảng Cộng hòa giúp ứng viên đảng Dân chủ Woodrow Wilson chiến thắng.

Sau này ông Taft trở thành chánh án Tòa án Tối cao. Ông dường như hài lòng với vị trí này hơn. Trong tiểu sử của mình trên Nhà Trắng, ông viết "tôi hầu như không nhớ mình từng là tổng thống".

7. Herbert Hoover, tổng thống thứ 31, nhiệm kỳ 1929-1933

Tổng thống Herbert Hoover. Ảnh: Getty.

Herbert Hoover, thành viên đảng Cộng hòa, là Tổng thống Mỹ thứ 31, giai đoạn năm 1929 – 1933. Ông Hoover lên nắm quyền khi thị trường chứng khoán Mỹ sụp đổ. Cuộc Đại suy thoái diễn ra vào tháng 8.1929, trở thành vấn đề trọng tâm trong nhiệm kỳ tổng thống của ông.

Hoover theo đuổi nhiều chính sách khác nhau trong nỗ lực cải thiện nền kinh tế, nhưng phản đối việc chính phủ liên bang trực tiếp can thiệp vào việc giải quyết các vấn đề kinh tế.

Giữa cuộc khủng hoảng, Hoover bị ứng cử viên Đảng Dân chủ là Franklin D. Roosevelt đánh bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1932.

8. Jimmy Carter, tổng thống thứ 39, nhiệm kỳ 1977-1981

Tổng thống Jimmy Carter và phu nhân Rosalynn. Ảnh: CBS.

Dù chỉ giữ chức một nhiệm kỳ, ông Jimmy Carter là tổng thống có thời gian "hậu Nhà Trắng" lâu nhất (39 năm) và hoạt động tích cực nhất. Ở tuổi 96, ông Carter cũng là tổng thống Mỹ còn sống cao tuổi nhất.

Nhiệm kỳ của ông bị phủ bóng bởi các vấn đề kinh tế và khủng hoảng bắt cóc con tin ở Iran. Vào ngày ông Carter kết thúc nhiệm kỳ, Iran trả tự do cho 52 con tin Mỹ.

Sau khi rời Nhà Trắng, ông tiếp tục cống hiến trong các vấn đề xóa đói giảm nghèo, ngoại giao, và cải thiện nhân quyền. Ông thậm chí còn xuất bản tập thơ, đàm phán để giải cứu con tin ở Triều Tiên, và được trao tặng giải Nobel Hòa bình.

9. Gerald Ford

Tổng thống Gerald Ford. Ảnh: History

Gerald Ford là vị tổng thống đặc biệt nhất trong lịch sử nước Mỹ. Ông là người duy nhất vừa làm Phó Tổng thống, vừa làm Tổng thống mà không qua bỏ phiếu.

Ông Ford, thành viên đảng Cộng hòa, trở thành tổng thống vào năm 1974, sau khi Richard Nixon từ chức vì bê bối.

Vơi tư cách là tổng thống, ông Ford ký Hiệp định Helsinki, mở ra chính sách đối ngoại hòa hoãn với Liên Xô. Ông Ford là người điều hành nước Mỹ trong giai đoạn nền kinh tế Mỹ rơi xuống mức tồi tệ nhất kể từ cuộc Đại khủng hoảng cách thời điểm đó 4 thập kỷ.

Một trong những quyết định gây tranh cãi lớn nhất của ông Ford là trao quyền miễn trừ truy tố cho cựu Tổng thống Richard Nixon, sau vụ bê bối Watergate.

Trong chiến dịch tranh cử năm 1976, ông Ford đánh bại Ronald Reagan để đại diện Đảng Cộng hòa ra tranh cử nhiệm kỳ 2. Tuy nhiên, ông Ford thất bại sát nút trước đối thủ đảng Dân chủ là Jimmy Carter.

10. George H.W. Bush, tổng thống thứ 41, nhiệm kỳ 1989-1993

Tổng thống George H.W. Bush và vợ ông, Barbara Bush, trong một cuộc gây quỹ ở Washington, ngày 12/5/1988. Ảnh: Charles Tasnadi /AP

George H. W. Bush là một trong những Tổng thống Mỹ thuộc đảng Cộng hòa không tái đắc cử, khi ông bị đối thủ đảng Dân chủ, Bill Clinton đánh bại trong cuộc bầu cử năm 1992.

Trong nhiệm kỳ tổng thống giai đoạn năm 1989-1993, ông Bush gặt hái được nhiều thành công, đặc biệt là chiến thắng vang dội của quân đội Mỹ trước Iraq trong Chiến tranh vùng Vịnh.

Tuy nhiên, ông Bush lại đánh mất sự ủng hộ của cử tri vì từng cam kết sẽ không tăng thuế trong nhiệm kỳ của mình, nhưng sau đó lại không giữ lời.

“Nhìn môi tôi này, tôi sẽ không tăng thuế”, ông Bush nói. Trả lời trong cuốn hồi ký của mình, ông H. W. Bush thừa nhận. “Câu nói đó thực sự đã kết liễu tôi”.

(Tổng hợp)