Đầu tư mạnh vào ô tô điện hiện đang là xu thế chung của ngành công nghiệp ô tô thế giới. Từ các hãng xe bình dân cho đến đắt tiền, tất cả đều “đánh cược” vào ôtô điện.
Tuy nhiên, từ cuộc xung đột Nga – Ukraina đã mang đến một thử thách cực kì lớn đối với các hãng xe trên đà phát triển ô tô điện.
"Tesla & SpaceX đang chứng kiến áp lực lạm phát đáng kể gần đây trong nguyên liệu và hậu cần", Giám đốc điều hành Tesla Elon Musk đã tweet vào ngày 13/3. Nhà sản xuất xe điện của Mỹ đã tăng giá tất cả các mẫu xe từ 4-10% ở Mỹ vào giữa tháng 3, và cũng tăng giá ở các thị trường khác, bao gồm cả Nhật Bản.
Tại Trung Quốc, Contemporary Amperex Technology hay CATL, nhà sản xuất pin ô tô hàng đầu thế giới, dường như đã tăng giá hai lần kể từ giữa năm 2021. Truyền thông Trung Quốc đưa tin rằng những đợt tăng giá đó có thể dẫn đến việc tăng giá khoảng 20.000 nhân dân tệ (3.140 USD) cho mỗi EV.
Các nhà sản xuất ô tô lớn của Trung Quốc đã giảm giá xe điện tại Thái Lan, tìm cách giành được vị thế trong thị trường do các công ty Nhật Bản thống trị. Nhưng chi phí pin tăng cao đã khiến chiến lược này bị chuyển hướng.
BYD, một công ty hàng đầu của Trung Quốc và công ty khởi nghiệp đồng đẳng XPeng đều đã tăng giá.
SAIC-GM-Wuling Automobile, do General Motors hậu thuẫn, được biết đến với việc bán xe điện thô với giá rẻ nhưng cũng đã phải tăng giá từ 4.000 đến 8.000 nhân dân tệ. Hongguang Mini trước đây là 28.000 nhân dân tệ, hiện được chào bán ở mức 32.800 nhân dân tệ, tăng 10%.
Pin chiếm khoảng một phần ba chi phí sản xuất xe điện. Chi phí nguyên vật liệu tăng ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả.
Nga chiếm khoảng 10% sản lượng niken và cung cấp 20% chủng loại có độ tinh khiết cao được sử dụng cho pin ô tô. Với cuộc chiến làm gia tăng lo ngại về nguồn cung, giá kim loại giao sau 3 tháng đã chạm mức kỷ lục 55.000 USD / tấn trên Sàn giao dịch kim loại London vào ngày 7/3. Giá tăng liên tục đã buộc sàn giao dịch phải tạm dừng giao dịch vào ngày hôm sau.
Giá vẫn ở mức cao, hơn 30.000 USD / tấn vào thứ Năm, cao hơn gấp đôi so với năm ngoái. Một nguồn tin tại công ty thương mại Hanwa cho biết: “Với mức giá đó, chỉ những chiếc xe hạng sang mới có pin.
Tác động không giới hạn đối với niken. Giá quốc tế đối với lithium, vốn chủ yếu được sản xuất ở Úc và Nam Mỹ, cũng đã tăng mạnh trong năm qua. Theo Argus Media, một công ty nghiên cứu tài nguyên của Vương quốc Anh, giá chuẩn của lithium cacbonat, được sử dụng làm nguyên liệu pin, là 500.000 nhân dân tệ / tấn vào hôm thứ Tư.
Con số này cao hơn khoảng sáu lần so với một năm trước khi giá dao động trong khoảng 80.000 nhân dân tệ. Đất hiếm, được sử dụng để làm nam châm động cơ cho xe điện, cũng cao hơn 60% so với năm trước, với neodymium, một nguyên liệu thô cho nam châm hiệu suất cao, có giá khoảng 212 USD một kg vào hôm thứ Tư.
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Trung Quốc chiếm 60% sản lượng kim loại đất hiếm trên thế giới và Trung Quốc cũng cung cấp gần như toàn bộ than chì để làm vật liệu cực dương cho pin, điều này tạo nên sự gia tăng nguồn cung của nước này. Tìm cách chấm dứt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, Mỹ và Australia đang cố gắng tăng nguồn cung trong nước thông qua hỗ trợ tài chính cho các nhà sản xuất trong nước.
Chênh lệch cung cầu ngày càng lớn khó có thể sớm được giải quyết. Theo SNE Research, tổng doanh số bán xe điện trên toàn cầu đạt khoảng 6,4 triệu chiếc, bao gồm cả plug-in hybrid, vào năm 2021, tăng gấp hai lần so với năm trước. Xe điện cũng chiếm 8% tổng số ô tô, tăng so với khoảng 4% của năm trước.
Doanh số bán xe điện tăng trực tiếp thúc đẩy nhu cầu về tài nguyên. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, lượng tài nguyên cần thiết cho xe điện, bao gồm đồng cho hệ thống dây điện, gấp sáu lần so với các phương tiện chạy bằng xăng thông thường.
Kể từ khi xung đột giữa Nga và Ukraina, nhiên liệu hóa thạch như khí đốt tự nhiên và dầu thô cũng tăng mạnh. Tầm quan trọng chiến lược của việc khử cacbon để giảm sự phụ thuộc vào Nga đã trở nên rõ ràng.
"Xu hướng toàn cầu đối với xe điện sẽ tăng tốc", Sanshiro Fukao, thành viên cấp cao tại Viện nghiên cứu Itochu cho biết. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhu cầu nhanh hơn dự kiến đã dẫn đến vấn đề nguồn cung.
Giá tài nguyên cao của Nhật Bản, kết hợp với đồng yên yếu và tăng trưởng thu nhập thấp đang làm giảm sức mua của người tiêu dùng. Nếu giá cả vẫn ở mức cao và việc phổ biến xe điện bị trì hoãn, sẽ có nguy cơ cản trở quá trình chuyển đổi của Nhật Bản sang một xã hội các-bon thấp.
Ông Sam Abuelsamid, chuyên gia phân tích đến từ công ty Guidehouse Insights, cho biết: “Nói về chi phí thì niken là bộ phận tốn kém nhất. Do đó, bất kỳ thay đổi nào cũng sẽ dẫn đến những tác động lớn”.
Theo BloombergNEF, một cụm pin 100 kWh của ôtô điện cần khoảng 66 kg niken. Trong năm ngoái, giá niken trung bình rơi vào khoảng 18.500 USD/tấn.
Điều này đồng nghĩa với việc số niken trong một cụm pin 100 kWh sẽ trị giá khoảng 1.200 USD. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, các nhà sản xuất sẽ phải chi khoảng 3.100 USD cho niken để sản xuất một cụm pin 100 kWh, cao gấp đôi so với mức trung bình của năm ngoái.
Điều này có thể khiến giá của mỗi chiếc ô tô điện tăng hàng trăm USD. Tesla là một ví dụ điển hình.
