Sự cô lập ngày càng tăng của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới và sự ngờ vực ngày càng sâu sắc về ảnh hưởng của nước ngoài có thể là nguyên nhân.
Các nhà phân tích cho biết, họ bắt đầu nhận thấy sự sụt giảm lưu lượng vận chuyển vào cuối tháng 10 năm nay, khi mà Trung Quốc chuẩn bị ban hành luật quản lý quyền riêng tư về dữ liệu.
Thông thường, các công ty sẽ cung cấp dữ liệu vận chuyển để các nước có thể theo dõi các con tàu thông qua các Hệ thống Nhận dạng Tự động, hoặc AIS,…
Hệ thống này cho phép tàu gửi thông tin - chẳng hạn như vị trí, tốc độ, hướng đi và tên con tàu - đến các trạm quan sát đóng dọc theo đường bờ biển các nước bằng cách sử dụng vô tuyến tần số cao. Nếu một con tàu nằm ngoài phạm vi của các trạm đó, thông tin có thể được trao đổi qua vệ tinh.
Nhưng điều đó không xảy ra ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, một nhân tố quan trọng trong thương mại toàn cầu.
Trong ba tuần qua, số lượng tàu gửi tín hiệu từ nước này đã giảm gần 90%, số liệu từ nhà cung cấp dữ liệu vận chuyển toàn cầu VesselsValue cho thấy.
Charlotte Cook, nhà phân tích thương mại tại VesselsValue cho biết: “Chúng tôi hiện đang chứng kiến sự giảm sút tín hiệu AIS từ các tàu của Trung Quốc.
Chuỗi cung ứng hỗn loạn vì luật mới của Trung Quốc
Khi được hỏi về vấn đề này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc từ chối bình luận.
Văn phòng Thông tin Hội đồng Nhà nước, cơ quan đóng vai trò là văn phòng báo chí của nước này, đã không trả lời yêu cầu bình luận từ các cơ quan truyền thông về lý do tại sao các nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển mất quyền truy cập vào dữ liệu của các con tàu Trung Quốc.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng họ đã tìm ra thủ phạm, đó là Luật Bảo vệ Thông tin Cá nhân của nước này, nó có hiệu lực từ ngày 1/11.
Luật yêu cầu các công ty xử lý dữ liệu phải nhận được sự chấp thuận của chính phủ Trung Quốc trước khi họ có thể để thông tin cá nhân rời khỏi đất Trung Quốc - một quy tắc phản ánh rằng, Bắc Kinh lo sợ những dữ liệu như vậy có thể rơi vào tay các chính phủ nước ngoài.
Luật không đề cập đến dữ liệu vận chuyển.
Nhưng các nhà cung cấp dữ liệu Trung Quốc có thể giữ lại thông tin để đề phòng, theo Anastassis Touros, trưởng nhóm mạng AIS tại Marine Traffic, một trong những nhà cung cấp thông tin theo dõi tàu lớn nhất thế giới.
"Bất cứ khi nào bạn có luật mới, chúng tôi có một khoảng thời gian mà mọi người cần kiểm tra xem mọi thứ có ổn không", Touros nói.
Trung Quốc đang kiểm soát chặt chẽ quyền riêng tư dữ liệu. Đó là tin khủng khiếp đối với một số công ty công nghệ lớn không chỉ của nước ngoài mà nó còn kéo theo các công ty trong nước.
Các chuyên gia trong nhựng lĩnh vực khác cũng có thể nhận ra ảnh hưởng của luật hơn. Theo bà Charlotte Cook, có thông tin nói rằng, một số thiết bị phát, nhận tín hiệu AIS đã được gỡ bỏ khỏi các trạm dọc bờ biển Trung Quốc vào đầu tháng này theo chỉ thị của các cơ quan an ninh quốc gia.
Tuy nhiên, không phải tất cả dữ liệu đều biến mất bởi vệ tinh vẫn có thể được sử dụng để thu tín hiệu từ tàu. Nhưng Touros nói rằng, khi một con tàu ở gần bờ, thông tin thu thập được trong không gian sẽ không tốt bằng những gì có thể thu thập được trên mặt đất.
Ông nói thêm: “Chúng tôi cần các trạm trên mặt đất để có hình ảnh rõ hơn, chất lượng cao hơn”.
Khi Giáng sinh đang đến gần, việc mất thông tin từ Trung Quốc đại lục - nơi có 6 trong số 10 cảng container nhộn nhịp nhất thế giới - có thể tạo ra nhiều vấn đề hơn cho ngành vận tải biển toàn cầu, vốn đã gặp khó khăn. Chuỗi cung ứng đã căng thẳng trong năm nay do các cảng bị tắc nghẽn nghiêm trọng do đó cần phải hoạt động nhiều hơn nữa phục hồi nhanh chóng nhu cầu vận chuyển hàng hóa.
Cũng theo bà Charlotte Cook, các công ty vận chuyển dựa vào dữ liệu AIS để dự đoán chuyển động của tàu, theo dõi xu hướng theo mùa và cải thiện hiệu quả hoạt động của cảng.
Bà cho biết, việc thiếu dữ liệu của Trung Quốc "có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng hiển thị chuỗi cung ứng bằng đường biển trên khắp Trung Quốc". Nước này là một trong những nhà nhập khẩu than và quặng sắt lớn trên thế giới.
Georgios Hatzimanolis, chiến lược gia truyền thông của Marine Traffic cho biết: “Khi chúng ta bước sang giai đoạn Giáng sinh, điều này có nghĩa là sẽ có tác động thực sự lớn đến [chuỗi cung ứng] và đây là yếu tố quan trọng nhất hiện nay”.
Ông cho rằng, việc mất dữ liệu tàu "từng phút" từ Trung Quốc sẽ có "tác động lớn đến chuỗi cung ứng", vì các công ty có thể mất thông tin quan trọng về thời gian cập cảng, dỡ hàng và tàu rời đi.
“Chuỗi cung ứng toàn cầu đang chịu "căng thẳng lớn. Nó không cần một yếu tố khác để làm cho nó khó khăn hơn", ông nói.
Trung Quốc tự cô lập mình
Việc Trung Quốc muốn giữ quyền kiểm soát tuyệt đối đối với tất cả dữ liệu và thông tin bên trong biên giới của mình không có gì đáng ngạc nhiên khi mà Chủ tịch Tập Cận Bình tiếp tục khẳng định lại sự thống trị trên mọi khía cạnh kinh tế và xã hội.
Nước này đã và đang thúc đẩy khả năng tự cung tự cấp về kinh tế khi phải đối mặt với các mối đe dọa từ bên ngoài, chẳng hạn như các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các công nghệ quan trọng.
Ông Tập nhấn mạnh rằng, mục tiêu tự lực cánh sinh trong những năm trước và trong cuộc chiến thương mại - công nghệ gay gắt với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Ví dụ, đó là kế hoạch "Made in China 2025", một kế hoạch đầy tham vọng nhằm thúc đẩy lĩnh vực sản xuất của Trung Quốc sang các lĩnh vực công nghệ tiên tiến hơn.
Các công ty tư nhân lớn nhất của Trung Quốc đang hỗn loạn - tất cả nằm trong kế hoạch của Bắc Kinh
Một số quan chức hàng đầu ở Bắc Kinh gần đây đã cố gắng dập tắt lo ngại của các nhà đầu tư toàn cầu rằng, đất Trung Quốc đang tự cô lập mình với phần còn lại của thế giới là vì ưu tiên an ninh quốc gia.
Phó Chủ tịch Trung Quốc Vương Kỳ Sơn, một người được coi là đồng minh đáng tin cậy của ông Tập, nói tại Diễn đàn Kinh tế Mới Bloomberg ở Singapore rằng, Trung Quốc sẽ không "phát triển cô lập với thế giới." Phát biểu qua video, ông cũng kêu gọi các quốc gia giữ cho chuỗi cung ứng "ổn định và trơn tru."
Nhưng, Trung Quốc có vẻ như làm khác đi so với các phát biểu và những gì đã tuyên bố trong đại dịch.
Ví dụ, trong đại dịch, ông Tập đã tăng cường thúc đẩy tự lực cánh sinh, nhấn mạnh sự cần thiết phải tạo ra các chuỗi cung ứng "độc lập và có thể kiểm soát" để đảm bảo an ninh quốc gia.
Và, đợt kiềm chế sâu rộng của nước này đối với công nghệ đã kéo dài vào mùa hè này đối với các đợt IPO nước ngoài, khi Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc đề xuất rằng, các công ty lớn với hơn một triệu khách hàng cần phải được chấp thuận trước khi niêm yết cổ phiếu ở nước ngoài.
Cũng như luật bảo mật dữ liệu gần đây, cơ quan này viện dẫn những lo ngại về việc liệu dữ liệu cá nhân do các công ty đó nắm giữ có thể bị chính phủ nước ngoài khai thác.
Tuy nhiên, các hành động của Trung Quốc trong năm nay có thể phải trả giá nếu nước này đi quá xa trong nỗ lực bảo vệ mình khỏi sự can thiệp của nước ngoài.
