Phát biểu tại ngày thứ hai của cuộc họp kéo dài hai ngày, Tổng thống Biden nói rằng "Một phần lớn lịch sử thế giới của chúng ta trong vòng 50 năm tới sẽ được viết ra tại các quốc gia ASEAN, và mối quan hệ giữa chúng tôi với các bạn chính là tương lai trong những năm tới và nhiều thập kỷ tới",
theo Hãng tin Reuters, hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ năm nay đánh dấu việc lần đầu tiên các nhà lãnh đạo ASEAN tề tụ tại Washington, và cũng là hội nghị đầu tiên do Mỹ chủ trì kể từ năm 2016.
Chính quyền Tổng thống Biden hy vọng nỗ lực này sẽ cho thấy Washington vẫn tập trung vào Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và thách thức lâu dài của Trung Quốc, nước mà họ coi là đối thủ cạnh tranh chính, bất chấp cuộc khủng hoảng ở Ukraina.
"Chúng tôi đang khởi động một kỷ nguyên mới trong quan hệ Mỹ - ASEAN", ông Biden nói.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ. Ảnh: Reuters
Trước đó, các lãnh đạo ASEAN cũng đã có cuộc gặp với Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris.
Trong cuộc gặp này, bà Harris khẳng định Washington sẽ sát cánh với các đồng minh và đối tác trong việc bảo vệ trật tự hàng hải dựa theo luật lệ, bao gồm tự do hàng hải và luật pháp quốc tế.
Bà Harris cho biết Mỹ sẽ tiếp tục cùng ASEAN đối phó với mối đe dọa từ COVID-19, đã tài trợ hơn 115 triệu vaccine cho khu vực này.
Bà nói: "Chỉ cần COVID có mặt ở bất kỳ quốc gia nào, nó sẽ ảnh hưởng đến tất cả chúng ta. Bà cũng cho biết Mỹ và ASEAN cần thể hiện tham vọng chung về vấn đề khí hậu, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch và đáp ứng nhu cầu cơ sở hạ tầng trong một vấn đề bền vững.
Ông Biden đã mở đầu cuộc họp vào ngày 12/5 bằng cách tổ chức một bữa tối cho các nhà lãnh đạo tại Nhà Trắng và chính quyền của ông hứa sẽ hỗ trợ 150 triệu USD để giúp cải thiện cơ sở hạ tầng, an ninh, chuẩn bị cho đại dịch và các dự án khác ở ASEAN.
Tuy nhiên, chi tiêu của Mỹ kém hơn so với Trung Quốc, nước này chỉ trong tháng 11 đã cam kết hỗ trợ phát triển 1,5 tỷ USD cho ASEAN trong 3 năm để chống lại COVID và phục hồi kinh tế nhiên liệu, và các quan chức Mỹ thừa nhận Washington cần đẩy mạnh hơn nữa.
Hôm 13/5, ông Biden thông báo ông đang đề cử một đại sứ mới tại ASEAN, Yohannes Abraham, hiện là chánh văn phòng Hội đồng An ninh Quốc gia của ông, để điền vào một vị trí còn trống kể từ khi chính quyền ông Trump bắt đầu vào năm 2017.
Tại hội nghị thượng đỉnh ảo với ASEAN vào tháng 10 năm ngoái, ông Biden cho biết Washington sẽ bắt đầu các cuộc đàm phán để gắn kết nhiều hơn với Ấn Độ - Thái Bình Dương về mặt kinh tế.
Tuy nhiên, các nhà phân tích và ngoại giao cho biết chỉ có hai trong số 10 quốc gia ASEAN - Singapore và Philippines - dự kiến sẽ nằm trong nhóm đầu tiên đăng ký đàm phán theo IPEF, vốn hiện không mang lại cơ hội tiếp cận thị trường mở rộng mà các quốc gia châu Á khao khát được đưa ra. Mối quan tâm của ông Biden đối với việc làm của người Mỹ.
Thủ tướng Malaysia Ismail Sabri Yaakob hôm 12/5 cho biết Washington nên áp dụng một chương trình nghị sự về thương mại và đầu tư "tích cực" hơn với ASEAN.
