Tính đến ngày 3-6 năm nay, dựa trên các đánh giá về mức độ an toàn và hiệu quả bảo vệ kháng virus SARS-CoV-2, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cấp phép sử dụng khẩn cấp cho 6 loại vắc xin COVID-19 của các công ty: Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca, Johnson & Johnson, Sinopharm và Sinovac. Nhiều người hy vọng dịch bệnh sẽ sớm được đẩy lùi nhưng một số thách thức vẫn còn.
Việc chủng ngừa vẫn chưa hoàn thành ở các nước phát triển và hầu như chưa được bắt đầu ở nhiều nước đang phát triển, vì vậy việc đạt được miễn dịch trên toàn thế giới để kháng lại virus SARS-CoV-2 có thể mất vài năm.
 |
Sự do dự tiêm phòng vắc xin vì nỗi sợ hãi về các tác dụng phụ đang ngày càng gia tăng ở một số nhóm người có thể làm đại dịch kéo dài.
Hầu hết các loại vắc xin, bao gồm cả vắc xin COVID-19, đều có tác dụng phụ ở các mức độ khác nhau. Các tác dụng phụ ngắn hạn thường gặp nhất sau khi tiêm vắc xin COVID-19 là đau tại chỗ tiêm, mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ, ớn lạnh và có thể sốt nhẹ. Hầu hết các phản ứng này đều nhẹ và tự biến mất trong vài ngày.
Các tác dụng phụ sau lần tiêm vắc xin thứ hai có thể dữ dội hơn so với lần tiêm đầu tiên.
Trong hầu hết các trường hợp, chúng có thể được kiểm soát bằng cách nghỉ ngơi, uống nhiều nước không cồn, vận động nhẹ cánh tay và sử dụng thuốc với các tác dụng phụ điển hình (như dùng paracetamol để hạ sốt và giảm đau).
Những tác dụng phụ này là dấu hiệu của việc hệ thống miễn dịch bắt đầu hoạt động. Trong một số trường hợp hiếm hoi, vắc xin COVID có khả năng gây ra sốc phản vệ.
Trong số 2,4 triệu liều vắc xin đã được chích ở Việt Nam, cho tới nay Bộ Y tế chỉ ghi nhận một trường hợp sốc phản vệ dẫn đến tử vong sau khi tiêm vắc xin AstraZeneca vào ngày 7-5 tại An Giang. Một con số cực thấp nếu ta so sánh với số người đã chết vì COVID-19 ở Việt Nam (72 người).
Cả vắc xin của Pfizer-BioNTech và Moderna (hai loại vắc xin được cho là tốt nhất hiện nay) đều có khả năng gây ra sốc phản vệ với xác suất rất thấp. Sốc phản vệ xảy ra từ 2 đến 5 trường hợp trên một triệu liều tiêm vắc xin.
Đa số các trường hợp sốc phản vệ đều xảy ra trong vòng 30 phút sau khi tiêm. Đặc biệt, nhiều người bị sốc phản vệ có tiền sử dị ứng nghiêm trọng và một số người đã từng bị sốc phản vệ trước đó. Nên cần khám àng lọc trước khi tiêm với những người có tiền sử phản ứng phản vệ hay dị ứng, khuyến cáo mọi người nên được theo dõi trong 30 phút sau khi tiêm vắc xin COVID-19.
Với trường hợp khó thở, đau ngực, lú lẫn, mất khả năng nói hoặc khả năng vận động sau 24h tiêm, hãy gọi ngay cho bác sĩ hoặc chuyển đến trạm y tế địa phương gần nhất.
Vắc xin COVID-19 có thể không hoàn toàn ngăn chặn sự xâm nhiễm của virus SARS-CoV-2. Do đó, tuân thủ quy tắc 5K (Khẩu trang - Khử khuẩn - Khoảng cách - Không tập trung - Khai báo y tế) vẫn luôn cần thiết để phòng dịch bệnh ngay cả với những người đã tiêm vắc xin.
