TS Trịnh Xuân Hòa, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cho biết, chưa thể dự báo sạt lở đất, mà chỉ có thể cảnh báo trên từng vùng. Nguyên nhân do điều kiện khoa học kỹ thuật hiện nay của Việt Nam cũng như thế giới chưa cho phép.
Việc cảnh báo được thực hiện trước từ 3-6 giờ trên diện rộng chứ không thể cảnh báo cụ thể điểm, ngọn đồi nào, tuyến đường nào, khu vực nào vào thời điểm nào...
 |
| Hiện trường vụ sạt lở ở huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. |
Theo Tổng cục Khí tượng Thủy văn Quốc gia, lũ quét, sạt lở đất xuất hiện rất phức tạp, xảy ra bất ngờ khi hội tụ đủ yếu tố bất lợi về mưa, điều kiện địa hình, địa mạo, địa chất và lớp phủ. Ngoài ra các yếu tố như địa hình, độ dốc lưu vực và độ dốc sông suối, độ ổn định của lớp đất mặt yếu, độ che phủ của thảm thực vật thấp cũng có thể gây tra lũ quyét hay sạt lở.
Để dự báo được lũ quét, sạt lở đất tại một địa điểm, cần xác định được lượng mưa đã xuất hiện và dự báo về mặt không gian, thời gian trên khu vực đó cũng như xác định và cập nhật liên tục các yếu tố về địa hình, cấu trúc địa chất, lớp vỏ phong hóa, đặc điểm thảm phủ, độ ẩm, mức độ bão hòa, ngưỡng mưa sinh lũ quét và sạt lở đất, các hoạt động kinh tế-xã hội, dân sinh như giao thông, khai thác mỏ, xây dựng, phân bố dân cư...
Hiện nay, công nghệ chưa thể dự báo chính xác lượng mưa, số liệu đo đạc, điều tra, khảo sát thực địa của các vùng có nguy cơ phát sinh lũ quét, sạt lở đất thường cũng không có. Thông tin về thảm phủ, cấu trúc địa chất, lớp vỏ phong hóa, mức độ bão hòa trong đất không có đủ độ chi tiết và không được cập nhật thực tế. Trong khi đó, các hoạt động phá rừng, xây dựng công trình vùng thượng nguồn làm gia tăng nguy cơ sạt lở đất đá.
Theo ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Việt Nam đang chịu ảnh hưởng của hiện tượng La Nina, dự báo sẽ còn kéo dài trong những tháng cuối năm 2020 và đầu năm 2021.
Thống kê cho thấy, những năm có La Nina, số cơn bão trên Biển Đông ảnh hưởng đến nước ta nhiều hơn bình thường khoảng 28%, tập trung vào nửa cuối mùa bão (tháng 9, 10, 11) ở các tỉnh Trung bộ và Nam bộ. Các đợt La Nina thường gây ra lượng mưa vượt trung bình ở các tỉnh ven biển Trung bộ và Tây Nam bộ.
