Thời gian qua, ngành năng lượng Việt Nam đã vươn mình trở thành ngành kinh tế có quy mô lớn, phát triển năng động và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Tuy nhiên, để phát triển ngành năng lượng lớn mạnh, rất cần xây dựng các cơ chế đặc thù trong đầu tư phát triển các dự án năng lượng cũng như cơ chế tài chính và huy động vốn cho phát triển nguồn điện và hệ thống truyền tải điện…
Tiềm năng và thách thức
Tại Diễn đàn cấp cao về Năng lượng Việt Nam 2020: Triển khai Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nghị quyết 55) được tổ chức ngày 22/7, tại Hà Nội, Ủy viên Bộ chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, ông Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh: Trong thời gian qua, ngành năng lượng nói chung và ngành điện lực nói riêng đã có bước phát triển nhanh, tương đối đồng bộ trong tất cả các phân ngành, lĩnh vực năng lượng; đồng thời bám sát định hướng và hoàn thành cơ bản các mục tiêu cụ thể đề ra. Ngành năng lượng trở thành ngành kinh tế năng động, đóng góp rất quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Cụ thể, năm 2019, sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu đạt khoảng 240,1 tỷ kWh, công suất đặt nguồn điện hệ thống điện quốc gia đạt xấp xỉ 56.000 MW. Sản lượng dầu thô đạt 13,1 triệu tấn (trong nước đạt 11,07 triệu tấn, ngoài nước đạt 2,03 triệu tấn) và khí đạt 10,2 tỷ m3; sản lượng khai thác than đạt 44,9 triệu tấn (Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đạt khoảng 39 triệu tấn, Tổng công ty Đông Bắc đạt khoảng 5,9 triệu tấn).
 |
| Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình phát biểu tại diễn đàn ngày 22-7. Ảnh: VGP |
Tuy nhiên, ngành năng lượng nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém. Mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia còn nhiều thách thức; các nguồn cung trong nước không đủ đáp ứng yêu cầu, phải nhập khẩu năng lượng ngày càng lớn; nhiều dự án điện bị chậm so với quy hoạch, kế hoạch; một số chỉ tiêu bảo đảm an ninh năng lượng đang biến động theo chiều hướng bất lợi.
Bên cạnh đó, công tác quản lý, khai thác nguồn tài nguyên năng lượng còn nhiều hạn chế; hiệu quả khai thác, sử dụng năng lượng còn thấp; thị trường năng lượng cạnh tranh phát triển chưa đồng bộ, thiếu liên thông giữa các phân ngành, giữa phát điện với truyền tải điện; chính sách giá năng lượng còn bất cập, chưa hoàn toàn phù hợp với cơ chế thị trường, chưa tách bạch với chính sách an sinh xã hội.
Kỳ vọng làn gió mới trong đầu tư
Cũng tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng khẳng định, Việt Nam luôn đặc biệt quan tâm, đầu tư thích đáng cho phát triển năng lượng nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, thúc đẩy sản xuất phát triển, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia là nền tảng, đồng thời là tiền đề quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Ưu tiên phát triển năng lượng nhanh và bền vững, đi trước một bước, gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, bảo đảm quốc phòng, an ninh, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
 |
| Ông Nguyễn Văn Bình - Ủy viên Bộ chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, bắt tay bà Bùi Thị Hồng Vân - giám đốc công ty Angelin Energy. |
Phát triển năng lượng quốc gia phải phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xu thế hội nhập quốc tế; nhanh chóng xây dựng thị trường năng lượng đồng bộ, cạnh tranh, minh bạch, đa dạng hoá hình thức sở hữu và phương thức kinh doanh; áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng. Khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư nhân tham gia phát triển năng lượng; kiên quyết loại bỏ mọi biểu hiện bao cấp, độc quyền, cạnh tranh không bình đẳng, thiếu minh bạch trong ngành năng lượng.
Việc tháo gỡ độc quyền, gỡ bỏ rào cản, tạo môi trường minh bạch, thông thoáng, giúp khối tư nhân tham gia vào ngành năng lượng, thu hút nguồn cung, nguồn cầu về vốn khu vực kinh tế tư nhân, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư.
Trong phiên toàn thể, lễ ký kết thoả thuận hợp tác nghiên cứu đầu tư phát triển Dự án Nhà máy điện khí, điện gió; các dự án năng lượng tái tạo điện mặt trời và điện áp mái,... đã được diễn ra.
 |
Tham gia sự kiện lần này, bà Bùi Thị Hồng Vân, giám đốc công ty Angelin Energy cho biết, doanh nghiệp mang đến kinh nghiệm kinh doanh Quốc tế mảng khí thiên nhiên, xây dựng các cảng LNG, con đường xây dựng phát triển năng lượng khí, năng lượng sạch, kinh nghiệm phát triển tại các thị trường Quốc tế và có những đề xuất đến Chính phủ, cơ quan ban ngành về quy chuẩn kỹ thuật, khung pháp lý cho lĩnh vực này. Vừa qua JAPEX - Japan Petroleum Exploration chính thức trở thành đối tác chiến lược của Angelin Energy trong việc xây dựng các dự án SSLNG tại Việt Nam.
Theo bà Hồng Vân, Nghị quyết 55 tạo điều kiện giúp những doanh nghiệp tư nhân như Angelin Energy có cơ hội tham gia mạnh mẽ hơn trong ngành, hợp tác với các nhà đầu tư để phát triển cơ sở hạ tầng và đầu tư dài hạn cho các dự án.
Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, để thu hút các thành phần kinh tế tham gia vào phát triển lĩnh vực năng lượng ngày càng tích cực hơn, Bộ trưởng cho biết sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng.
Ông nhấn mạnh tiềm năng của khu vực tư nhân là rất để tham gia vào hệ thống năng lượng quốc gia, đặc biệt là đầu tư vào phát triển hệ thống điện. Hiện nay, Bộ Công Thương đang tiến hành nghiên cứu, sửa đổi Luật Điện lực để có cơ sở tách bạch rõ ràng phạm vi đầu tư giữa Nhà nước và tư nhân trong các lĩnh vực năng lượng.
