Kết quả xét nghiệm Covid-19 có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố và có thể có sai sót. Như trường hợp của công nhân Indonesia (31 tuổi, làm việc tại Bình Dương) gần đây dương tính rồi lại âm tính.
Bệnh viện FV (TP.HCM) cho biết, Việt Nam áp dụng hai chiến thuật xét nghiệm Covid-19 được Bộ Y tế phê duyệt: một là chiến thuật được áp dụng tại Mỹ, do Trung tâm kiểm soát bệnh tật Mỹ (CDC) phê chuẩn, sử dụng gene đích là gene N - gene đặc hiệu của SARS CoV-2; hai là chiến thuật do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đề xuất, với gene mục tiêu là gene E, được Viện Pasteur TP.HCM triển khai.
 |
Bệnh nhân người Indonesia được xét nghiêm bằng chiến thuật của CDC Mỹ cho kết quả dương tính nhẹ với gene N và gene RdRP, kết luận dương tính với SARS CoV-2, đúng theo quy trình xét nghiệm. Còn mẫu bệnh phẩm khác để chạy xét nghiệm PCR thì không phát hiện thấy gene E mục tiêu, mẫu này được kết luận là âm tính.
Những xét nghiệm về huyết thanh học cho thấy mẫu máu của bệnh nhân kể trên dương tính kháng thể lớp IgG (được hiểu là đã từng bị bệnh) và âm tính với kháng thể lớp IgM (dùng xác định đợt nhiễm trùng cấp).
Kết hợp các mẫu xét nghiệm có thể thấy người này đã bị bệnh từ trước đó, nay không còn hoạt tính của virus, hay nói cách khác là đã khỏi bệnh.
TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, nhận định xét nghiệm Covid-19 có thể sai sót dẫn tới kết quả khác nhau như máy móc, con người. Xét nghiệm ở hai thiết bị, hai đơn vị cho kết quả khác nhau vẫn có thể xảy ra.
Một yếu tố khác ảnh hưởng đến kết quả đó là phương pháp lấy mẫu bệnh phẩm. Nếu lấy không đúng cách, bảo quản sai thì sẽ khiến kết quả xét nghiệm có sai sót. Vấn đề này còn ở chính người được lấy mẫu. Từng vị trí trên cơ thể và thời điểm được lấy mẫu, số lượng và nồng độ virus sẽ có biểu hiện khác nhau. Với bệnh nhân có nồng độ virus thấp, dịch phết họng có thể chứa virus nhưng mẫu máu, nước bọt lại không. Nếu người nhiễm virus vừa xúc họng và vệ sinh vùng xét nghiệm thì có thể cho kết quả âm tính.
TS Hùng cho biết chẩn đoán Covid-19 có thể dựa vào nhiều xét nghiệm. Trong đó, phổ biến nhất là xét nghiệm Real-Time PCR, hình ảnh học.
Xét nghiệm Real-Time PCR: Dựa vào nguyên tắc phát hiện đoạn gene RNA của SARS-CoV-2. Mấu bệnh phẩm mũi họng cho khả năng phát hiện SARS-CoV-2 tốt hơn vùng hầu họng. Mẫu bệnh phẩm đường hô hấp dưới cho khả năng phát hiện virus tốt hơn mẫu bệnh phẩm đường hô hấp trên. Virus có thể tồn tại lâu hơn ở người già và người bị bệnh nặng phải nhập viện. Phương pháp này không phải là tìm ra virus sống, chỉ là xét nghiệm tìm ra các đoạn gene đặc hiệu của virus. Xét nghiệm dương tính chỉ có thể kết luận việc tồn tại một phần cấu trúc virus trong mẫu bệnh phẩm đó.
Xét nghiệm hình ảnh học: Tổn thương mô kẽ hai bên thành ngực và vùng đáy hai phổi là hình ảnh X-quang khá điển hình của bệnh nhân mắc Covid-19 mặc dù trong giai đoạn sớm của bệnh, hình ảnh X-quang phổi đa số bình thường. Hình ảnh CT ngực ở bệnh nhân thường cho thấy tổn thương dạng kính mờ, lát đá ở vùng rìa thành ngực, vùng đáy và mặt lưng hai phổi. Tuy nhiên, những hình ảnh đó có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh khác và rất phụ thuộc vào cách đọc của từng bác sĩ X-quang riêng lẻ. Do đó, giá trị chẩn đoán bệnh không cao và không được khuyến cáo dùng để xác định Covid-19.
Xét nghiệm khác: Giảm bạch cầu Lympho là triệu chứng cận lâm sàng thường thấy nhất trong bệnh Covid-19. Tình trạng giảm bạch cầu, bạch cầu trung tính, tăng cao alanine aminotransferase và aspartate aminotransferase trong huyết thanh, tăng nồng độ lactate dehydrogenase, tăng CRP có thể liên quan đến mức độ nặng của bệnh.
Tăng D-dimer và giảm bạch cầu có liên quan đến tỷ lệ tử vong của bệnh. Procalcitonin thường trong giới hạn bình thường tại thời điểm nhập viện nhưng có thể tăng trong số những người phải điều trị tại khoa hồi sức tích cực. Bệnh nhân mắc bệnh mức độ nặng có nồng độ các cytokine trong huyết tương tăng cao cho thấy tình trạng rối loạn miễn dịch tiềm tàng.
