Sáng 17/12/2023, những người từng tham gia vào việc phát hành đồng tiền Polymer Việt Nam đã gặp lại nhau nhân 20 năm phát hành tiền Polymer. Ký ức ùa về, trong câu chuyện của mỗi người, ở mỗi vị trí khác nhau trong hành trình gian nan ấy đều chứa đựng sự rưng rưng mà chỉ người trong cuộc mới thấu hiểu.
 |
| Ông Lương Ngọc Anh, Chủ tịch Công ty Q&T( áo đen giữa) trao đổi với TS Lê Đức Thúy, Nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ( bìa phải) và bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước và các chuyên gia- những người tham gia dự dự án, in , phát hành tiền Polymer 20 năm trước. |
Từ quyết định sáng suốt 20 năm trước
Mái tóc bạc phơ, giọng nói hào sảng và khí chất vẫn còn nguyên tinh thần của một vị tư lệnh ngành nhiều năm trước, TS Lê Đức Thúy, Nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chia sẻ những áp lực mà mình và các đồng sự đã phải đối mặt, vượt lên khi phát hành tiền Polymer: “ Thời điểm đó, đồng tiền Việt Nam bị làm giả rất tinh vi, rất nhiều, từ nước ngoài tuồn vào. Ở đâu, cuộc họp nào, tôi cũng bị chất vấn về việc này. Trước đó, vào năm 1995, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đi thăm Úc. Ông mang về một tờ tiền Polymer của nước bạn có mệnh giá 5 đô Úc. Ông đưa nó cho Thống đốc Cao Sỹ Kiêm như một thông điệp muốn gửi đến cho ban lãnh đạo ngành Ngân hàng cần nghiên cứu sớm để có thể chuyển đổi công nghệ in tiền hiện đại này, khắc phục nhiều hạn chế mà tiền giấy đang gặp phải.Tiếc rằng đến năm 1996 thì ông Kiệt cũng hết nhiệm kỳ công tác cho nên không còn ai hối thúc Ngân hàng nghiên cứu, triển khai thật rốt ráo cho dù ngành cũng đã cử 18 đoàn cán bộ ngân hàng và các cơ quan bạn, có liên quan cùng đi công tác, nghiên cứu, tìm hiểu các nước có dùng tiền polymer trên toàn thế giới... Tiếc rằng, khi đó cũng chỉ có 12 đoàn viết báo cáo theo hướng ủng hộ. Năm 1999, tôi khởi động lại việc xây dựng dự án in tiền trên giấy nền polymer.Do đây là nguyên tắc làm việc phải tuyệt đối giữ bí mật để tránh ngoài xã hội sẽ đồn đại, gây ảnh hưởng đến tâm lý người dân về giá cả cũng như sợ sẽ lại đổi tiền gì chăng nên công việc được triển khai rất bí mật, chỉ những người tham gia dự án mới được biết…Cũng vì đảm bảo sự tuyệt mật đó nên sau này tôi cũng gặp chút rắc rối”…
 |
| Chủ tịch Công ty Q&T (đứng thứ 4 từ trái sang) chụp ảnh cùng cán bộ nhân viên công ty trong ngày Khai trương nhà máy |
Bộ tiền Polymer phát hành năm 2003 mang phong cách tiền giấy hiện đại, tiện dụng. Đây cũng là bộ tiền đầu tiên ở nước ta được xây dựng trên nền tảng, bố cục tổng thể về vị trí của cửa sổ, bóng chìm, chân dung, các cụm mệnh giá... cho tất cả các loại mệnh giá.
Khi bộ tiền được đưa vào lưu thông, dư luận xã hội có nhiều ý kiến trái chiều, thậm chí chất lượng của đồng tiền Polymer bị “soi” quá mức. Lý do chỉ vì không lâu sau khi sử dụng, có rất nhiều lời đồn đại, thậm chí người ta còn cường điệu, thêu dệt đến độ khiến cả xã hội đâm hoang mang , nào là tờ tiền này nếu cho lên gần lửa, nóng sẽ bị "ròn như bánh đa", hoặc ai " vô tình đi mưa ,ướt túi sẽ nhoè nhoẹt" hoặc" nếu để quên trong túi rồi cho vào máy giặt thì bị bợt màu và chun lại, không thể dùng được…" .
Chất lượng đồng tiền bị “soi” nên những người làm ra nó cũng phải vượt lên những giông bão dư luận để bảo vệ việc mình làm là vì chất lượng của đồng tiền và tính bảo an của đồng tiền Việt.
Năm 2009, một dự án đánh gíá chất lượng tiền đồng Việt Nam và thái độ của người sử dụng do Viện Xã hội học thực hiện đã được triển khai trên 8 tỉnh và thành phố Việt Nam: TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Lạng Sơn, Tây Ninh, BÌnh Dương, Cần Thơ. Hai phương pháp định lượng và định tính được sử dụng trong việc thu thập thông tin của cuộc khảo sát.
Phương pháp định lượng: sử dụng bảng hỏi sẵn với 1003 phiếu, mẫu dược chọn ngẫu nhiên trong độ tuổi từ 18-65 tuổi và đã sử dụng cả hai loại tiền cotton và polymer.
Phương pháp định tính: gồm 36 trường hợp được phỏng vấn sâu, thuộc các đối tượng khác nhau.
Đánh giá chung về chất lượng tiền Polymer, hơn 70% số người tham gia trả lời xác nhận tiền Polymer có chất lượng tốt, rất tốt; 24,7% người dân cho rằng chất lượng tiền Polymer ở mức bình thường; 4,7% không có thiện cảm với tiền Polymer, cho rằng tiền Polymer chất lượng kém.
Trên thực tế, tiền Polymer đã khẳng định được sự vượt trội của mình so với tiền cotton ở độ bền, sắc nét. Nếu so sánh giữa tiền Polymer và tiền cotton rõ ràng mức độ chịu được sự giằng xé, mức độ chịu kéo, mức độ chịu ma sát... của đồng tiền polymer hơn hẳn tiền cotton. Tiền Polymer cũng ít bị nhàu nát và không bị mủn rã khi gặp phải nước. Điều này cũng có nghĩa những hình ảnh trên tờ tiền sắc nét và bền mầu hơn so với tiền cotton.
Đã 20 năm trôi qua, tiền Polymer đã chứng minh được những ưu thế của mình đối với người sử dụng và hình ảnh Bác Hồ trên mỗi tờ tiền luôn là minh chứng cho độc lập, tự chủ của dân tộc Việt Nam; minh chứng về một quốc gia hoà bình và hội nhập.
Đến tự chủ sản xuất giấy nền đa lớp để in tiền polymer
Ngồi lại với nhau để ôn lại kỷ niệm của 20 năm trước khi triển khai dự án phát hành đồng tiền Polymer, những người làm ra đồng tiền này ở nhiều vị trí công việc rất hào hứng khi được đi thăm cơ sở sản xuất giấy nền in tiền Polymer do Công ty T&Q sản xuất. Tại buổi giao lưu sau chuyến thăm nhà máy, ông Gary Power, một chuyên gia hàng đầu thế giới hiện nay về công nghệ in tiền Polymer đã chia sẻ những cảm nghĩ của mình về công nghệ sản xuất giấy nền polymer của Việt Nam (có hợp tác sản xuất dải bảo an với Tập đoàn Crane Currency - Hoa Kỳ) mà ông nhiều lần dùng cụm từ “đáng kinh ngạc”: "Việt Nam đã có một quyết định quan trọng và sáng suốt 20 năm về trước. Quốc gia này đã nhận ra tính bảo an và giá trị cốt lõi trong việc chuyển đổi sang giấy nền polymer và đã đưa vào lưu thông tiền polymer. Điều này đã giúp Việt Nam trở thành quốc gia in tiền Polymer nhiều nhất, thông thạo nhất thế giới . Suốt 20 năm qua Việt Nam vẫn mua giấy nền polymer từ nhà cung cấp nước ngoài. Nhưng nay đã có thể tự chủ sản xuất giấy nền. Tôi được mời đánh giá quy trình sản xuất, đánh giá chất lượng sản phẩm và hệ thống kiểm soát chất lượng sản phẩm của Q&T. Tôi đang làm và hoàn toàn hài lòng về chất lượng sản phẩm.Những gì tôi tìm hiểu được thật đáng kinh ngạc. Chỉ sau 2 tháng, Q&T đã đạt đến trình độ kiểm soát quy trình mà các nhà cung cấp khác phải mất hơn 10 năm mới có thể đạt được. Quy trình được Q&T xây dựng và hệ thống thiết bị được lựa chọn theo tôi là tốt nhất hiện nay. Rồi máy in phôi WindMoeller Holscher có hệ thống điều khiển và báo cáo hiện đại nhất từ một công ty đã gây dựng thương hiệu được hơn 100 năm”.
 |
| Các đại biểu tham quan nhà máy |
“ Đồng tiền như một lời tuyên bố, nói lên bản chất của một quốc gia, phản ánh lịch sử, tương lại của một quốc gia. Với việc nhà máy Q&T tự chủ sản xuất giấy nền in tiền Polymer tôi thực sự ngưỡng mộ. Việt Nam đã có một sự thay đổi ấn tượng”- Ông Gary Power khẳng định.
