Theo quy định tại Điều 31, Nghị định 83/2014/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/11/2014 đến năm 2025, thương nhân kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu và sản xuất xăng dầu phải bảo đảm ổn định mức dự trữ xăng dầu bắt buộc tối thiểu 30 ngày cung ứng, tính theo sản lượng tiêu thụ nội địa bình quân 1 ngày của năm trước liền kề.
Tuy nhiên, thực tế trong những tháng đầu năm 2020, đại dịch COVID -19 đã khiến nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong nước giảm mạnh do người dân hạn chế đi lại, các phương tiện giao thông vận tải đường thủy, đường bộ, đường hàng không đều giảm hoạt động; nhiều nhà máy, xí nghiệp vận hành cầm chừng, nhiều khả năng phải ngừng hoạt động trong thời gian tới do thiếu nguyên liệu nếu dịch bệnh kéo dài.
Tất cả những yêu tố này đã khiến sản lượng tiêu thụ xăng dầu trong nước sụt giảm mạnh và dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài.
Số liệu công bố của Tổng cục Hải quan cho thấy, tổng lượng nhập khẩu xăng dầu các loại trong 3 tháng đầu năm 2020 là khoảng 1,85 triệu tấn, chiếm tới 61,67% tổng nhu cầu tiêu thụ trong nước ở thời điểm hiện nay.
Trong khi đó, hai nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn hiện sản lượng đáp ứng khoảng 70-80% nhu cầu tiêu thụ xăng dầu nội địa (trong điều kiện tiêu thụ bình thường). Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) Trần Viết Ngãi nhận định, với lượng tồn kho xăng đang ở mức trên 90% nên trong vài ba tháng tới lượng xăng dầu đủ đảm bảo cung cấp đầy đủ cho nền kinh tế.
Tiến sỹ Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng, dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 chưa kết thúc, nhu cầu sử dụng dầu thô, xăng tinh chế cũng như các sản phẩm hóa dầu trong tháng tới được dự báo còn rất chậm, nên lượng xăng dầu và sản phẩm hóa dầu tồn đọng nhiều, trong khi công suất các kho tích trữ có hạn. Do đó nên cân nhắc việc nhập khẩu xăng dầu trong giai đoạn này.
Trên thế giới, Nga và Indonesia đã ban hành lệnh ngưng nhập khẩu xăng để bảo vệ sản xuất trong nước. Trong khi đó, Trung Quốc đã ban hành những chính sách hỗ trợ các nhà máy lọc dầu gia tăng công suất hoạt động, tiêu thụ trong nước, bổ sung xăng dầu dự trữ quốc gia, tận dụng thời điểm giá dầu giảm sốc.
Hiện nay giá xăng dầu trong nước đã giảm sâu và đang ở mức thấp. Trong kỳ điều hành gần đây nhất, liên bộ Tài chính – Công Thương đã quyết định điều chỉnh giảm mạnh giá bán các mặt hàng xăng dầu hơn 4.100 đồng/lít.
Giá bán các mặt hàng xăng dầu tiêu dùng phổ biến trên thị trường hiện nay đang trở về mức giá thấp của 10 năm về trước. Cụ thể, xăng E5 RON92 không cao hơn 11.956 đồng/lít; xăng RON95-III không cao hơn 12.560 đồng/lít; dầu diesel 0.05S không cao hơn 11.259 đồng/lít; dầu hỏa không cao hơn 9.141 đồng/lít.
