Ngày 22-6, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) gửi kiến nghị lên Thủ tướng, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch Đầu tư... đề xuất hạ dần lãi suất tiền gửi VND về mức 0%/năm.
Theo VAFI, hiện nay các nền kinh tế phát triển đều có mức lãi suất tiền gửi nội tệ, ngoại tệ 0%/năm. Như trong khối ASEAN, Thái Lan, Philipine, Malaysia, Singapore đều đang có lãi suất tiền gửi ngắn hạn với đồng nội tệ ở mức 0%, lãi suất tiền gửi dài hạn từ 0,2-0,7%/năm.
Thậm chí, một số nước còn duy trì lãi suất âm, nhằm bảo đảm lãi suất cho vay cực thấp, chỉ 2-5% tùy thuộc đối tượng và thời hạn vay. Lãi suất thấp nhằm kích thích hệ thống doanh nghiệp và thị trường chứng khoán phát triển, đảm bảo an sinh xã hội, tạo điều kiện cho người thu nhập thấp và trung bình mua nhà ở, chi tiêu tiêu dùng...
Còn với Việt Nam, tiền gửi VNĐ ngắn hạn và trung hạn đang ở mức từ 3,5 - 6,2%/năm là rất cao, dẫn đến lãi suất cho vay cao, gây bất lợi lớn cho cộng đồng doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng thuộc đối tượng thu nhập thấp và trung bình.
VAFI khẳng định, hiện nền kinh tế Việt Nam đã có những tiền đề vững chắc, để có thể thực hiện đưa dần lãi suất tiền gửi về mức 0%/năm.
Cụ thể là chính trị ổn định; kinh tế phát triển với tốc độ cao hơn các nước trong khu vực và một số nước Âu Mỹ. Đặc biệt, xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng, đã ở vị thế là quốc gia xuất siêu. Hàng năm thu được nguồn ngoại tệ rất lớn nhờ xuất khẩu liên tục tăng trưởng.
Cùng với đó, lượng kiều hối lớn hàng chục tỷ đô la gửi về. Nếu dịch Covid-19 được khống chế, ngành du lịch tiếp tục phát triển nhanh và hàng năm thu về hàng chục tỷ USD. Dự trữ ngoại tệ tại NHNN tiếp tục tăng mạnh.
Ngoài ra, thị trường chứng khoán phát triển mạnh thời gian qua. Thị trường trái phiếu cũng phát triển nhanh và đang từng bước thu hút các nhà đầu tư cá nhân tham gia. Hệ thống NH nội địa đã vững mạnh hơn trước rất nhiều; doanh nghiệp trong nước cũng phát triển, thêm nhiều khả năng chống chọi với khó khăn mới trong bối cảnh dịch bệnh.
Để hạ dần lãi suất tiền gửi VNĐ về mức 0%/năm, VAFI đưa ra 5 giải pháp.
Một là, Bộ Tài chính khẩn trương xây dựng Luật Thuế tài sản, theo hướng hạn chế mạnh dòng tiền đầu cơ chảy vào thị trường bất động sản. Đồng thời kiểm soát để không cho tăng giá đất, áp dụng thu thuế tài sản lũy tiến từ căn nhà thứ hai trở đi, với phương châm ban đầu có thể ở mức thấp đủ để ngăn ngừa dòng tiền đầu cơ, sau đó tăng dần như các nước.
Hai là, hướng mạnh dòng tiền nhàn rỗi chảy vào thị trường trái phiếu với lãi suất huy động thấp, ở mức dưới 2%/năm. Như vậy, NH sẽ huy động được nguồn vốn khổng lồ với kỳ hạn dài, làm cơ sở cho vay trung hạn, dài hạn với lãi suất cho vay thấp dưới mức 5%/năm.
Nhưng để làm được việc này, Bộ Tài chính cần sửa chính sách để bỏ thuế chuyển nhượng trái phiếu, thuế lợi tức trái phiếu cho các tổ chức, cá nhân đầu tư, để hạ thấp lãi suất huy động.
NHNN đảm bảo cho người dân đầu tư vào trái phiếu do NH phát hành như tiền gửi tiết kiệm, để hướng dòng tiền nhàn rỗi vào kênh đầu tư dài hạn.
Giải pháp thứ ba, khi lãi suất tiền gửi đã giảm mạnh, để phòng trường hợp một phần dòng tiền nhàn rỗi đầu cơ ngoại tệ, NHNN cần ban hành chính sách thu phí tiền gửi ngoại tệ ở 1 mức nhất định, nhằm đảm bảo chính sách tỷ giá ổn định và không làm mất cân đối kinh tế vĩ mô.
Thứ tư, là kiểm soát chặt thâm hụt ngân sách hàng năm, để tăng cường tiềm lực tài chính quốc gia, đủ sức đương đầu với mọi cuộc khủng hoảng có thể diễn ra trong tương lai.
Cuối cùng, FAFI đề nghị củng cố hệ thống ngân hàng theo hướng loại bỏ NH yếu kém, cải thiện cơ cấu cổ đông bằng tăng cường cổ đông tổ chức, cổ đông chiến lược thật sự; hạn chế dần tình trạng NH thuộc sở hữu của một tập đoàn...
