Việt Nam có đủ năng lực tiếp nhận, bảo quản và phân phối vaccine COVID-19
Theo Bộ Y tế, tại tuyến Trung ương, tổng dung tích sẵn có là 253.000 lít, ước tính có thể bảo quản được 54 triệu liều vaccine phòng COVID-19. Tại tuyến tỉnh, thành phố, tổng dung tích sẵn có là 156.000 lít, ước tính có thể bảo quản được 33 triệu liều vaccine phòng COVID-19.
Tại tuyến quận, huyện, tổng dung tích sẵn có là 160.000 lít, tương đương có thể bảo quản được 35 triệu liều vaccine phòng COVID-19. Tuy nhiên, tại tuyến tỉnh, thành phố có khoảng 26 tỉnh, thành phố cần bổ sung dây chuyền lạnh với tổng dung tích là 14.358 lít, tuyến quận, huyện có khoảng 92 quận, huyện cần bổ sung với tổng dung tích là 8.829 lít.
Theo báo cáo kiểm kê dây chuyền lạnh hàng năm của Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR), có 1.158 tủ lạnh TCW3000 được trang bị từ năm 2008, qua hơn 10 năm sử dụng một số tủ lạnh đã hỏng hoặc phải sửa chữa nhiều lần.
Ngoài ra, từ năm 2003, dự án TCMR cũng cấp 3.988 tủ lạnh dung tích nhỏ RCW50EG cho các trạm y tế xã. Hiện tại các tủ này đã quá cũ và không còn hoạt động, cần phải được thay thế góp phần duy trì tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ cao hàng năm và đảm bảo công bằng trong tiêm chủng, đặc biệt trong bối cảnh triển khai tiêm vaccine phòng bệnh COVID-19.
Hiện tại chương trình TCMR đang chuẩn bị cung ứng 174 tủ lạnh TCW4000AC do Gavi hỗ trợ thông quan UNICEF trong khuôn khổ Dự án Tăng cường năng lực DCL giai đoạn 2 (CCEOP2). Dự kiến số tủ lạnh này sẽ được bàn giao cho TCMR trong tháng 4 năm 2021. Ngoài ra, WHO cũng đang tiến hành mua và cung ứng 212 tủ lạnh TCW4000AC cho TCMR, dự kiến sẽ bàn giao số tủ này trong tháng 4 hoặc tháng 5 năm 2021.
Như vậy, tổng thể chung Việt Nam có đủ năng lực tiếp nhận, bảo quản và phân phối vaccine COVID-19 với điều kiện bảo quản nhiệt độ 2-8C tại tuyến T.Ư, tỉnh và huyện. Tuy nhiên cần bổ sung trang bị tủ lạnh cho các xã vùng sâu vùng xa, dự kiến số lượng ít nhất là 2.197 tủ.
Vaccine COVID-19 nhập về Việt Nam được bảo quản ra sao?
Đối với thiết bị bảo quản vaccine từ -25°C đến -15 °C, tổng dung tích sẵn có là 72.000 lít, ước tính có thể bảo quản được khoảng 16 triệu liều, cụ thể: tại tuyến Trung ương, tổng dung tích sẵn có là 54.730 lít, ước tính có thể bảo quản được gần 12 triệu liều vaccine phòng COVID-19;
Tại tuyến tỉnh, thành phố, tổng dung tích sẵn có là 9.531 lít, ước tính có thể bảo quản được 2 triệu liều vaccine phòng COVID-19; tại tuyến quận, huyện, tổng dung tích sẵn có là 8.271 lít, ước tính có thể bảo quản được 1,8 triệu liều vaccine phòng COVID-19.
Như vậy, dung tích bảo quản vaccine ở nhiệt độ từ -25°C đến -15 °C tại các tuyến trong TCMR Việt Nam còn hạn chế và cần phải bổ sung.
Riêng các loại vaccine COVID-19 do các nước sản xuất bắt buộc bảo quản ở điều kiện nhiệt độ âm sâu như vaccine Pfizer-BioNTech và Moderna... Khi Việt Nam đàm phán và nhập khẩu hàng triệu liều vaccine, vấn đề bảo quản trở thành vấn đề khó đối với các đơn vị nhập khẩu vaccine.
Trong khi đó, tại Việt Nam, với những vaccine cần bảo quản âm sâu (-80°C đến -70°C), chương trình tiêm chủng mở rộng chưa có hệ thống dây chuyền lạnh bảo quản vaccine ở nhiệt độ này. Còn trong hệ thống tiêm chủng dịch vụ hiện nay, duy nhất chỉ có kho bảo quản vaccine âm sâu của Công ty Cổ phần Vaccine Việt Nam VNVC có thể đáp ứng điều kiện lưu trữ và bảo quản được 3 triệu liều vaccine COVID-19.
Hiện tại Bộ Y tế đã cấp chứng nhận cho 3 kho lạnh âm sâu đến -86°C, 51 kho lạnh từ 2-8°C của Hệ thống tiêm chủng VNVC cùng hệ thống thiết bị vận chuyển vaccine chuyên dụng với khả năng lưu trữ khoảng 170 triệu liều vaccine. Đây là điều kiện quan trọng để đơn vị này tiến đến nhập số lượng lớn vaccine COVID-19 cần lưu trữ ở nhiệt độ âm sâu.
Bên cạnh hệ thống kho lạnh âm sâu, mạng lưới 49 trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc đang sở hữu hệ thống 49 kho vaccine lẻ và 2 kho tổng chuyên dụng bảo quản vaccine ở nhiệt độ 2 - 8°C.
Các kho 2- 8°C có sức chứa lên tới gần 167 triệu liều vaccine thông thường khác tại cùng một thời điểm. Kho lạnh âm sâu có nhiệt độ cực thấp, với khả năng duy trì nhiệt độ không đổi, có thể đặt chính xác nhiệt độ theo nhu cầu, trong khoảng từ -40°C đến -86°C.
Theo đại diện VNVC, đơn vị này sẽ sử dụng 6 xe lạnh chuyên dụng để vận chuyển vaccine từ sân bay về các kho tổng và vận chuyển vaccine liên trung tâm (từ trung tâm này đến trung tâm khác), hệ thống các thùng bảo quản chuyên dụng để vận chuyển vaccine trong nội bộ trung tâm tiêm chủng (từ kho trung tâm đến các tủ lạnh bảo quản chuyên dụng tại các phòng tiêm).
