Chiều 25-4, TAND TP.HCM đã tuyên án vụ tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ giữa nhà thơ Trương Minh Nhật với ông Đoàn Đông Đức (tức nhạc sỹ Quách Beem), Công ty TNHH Lý Hải Production liên quan đến bài thơ “Gánh mẹ".
Theo tòa, căn cứ tài liệu các bên cung cấp đủ cơ sở kết luận nguyên đơn - ông Trương Minh Nhật là chủ sở hữu phần lời ca khúc "Gánh mẹ". Do không có tranh chấp nên HĐXX không xem xét phần nốt nhạc cùng những phần khác trong bản nhạc. Bản án buộc nhạc sỹ Quách Beem tạm ngưng khai thác bài thơ “Gánh mẹ”; khắc phục thông tin sai lệch trong hồ sơ đăng ký bản quyền.
 |
| Ông Trương Minh Nhật - tác giả bài thơ 'Gánh mẹ'. |
Bị đơn có trách nhiệm bồi thường 122,4 triệu đồng. Theo HĐXX, con số 550 triệu đồng mà ông Nhật đề nghị Quách Beem bồi thường bên khởi kiện không chứng minh được thiệt hại thực tế đã xảy ra.
Về thiệt hại vật chất, hội đồng xét xử (HĐXX) xác định là 7,5 triệu đồng. Về thiệt hại tinh thần, tòa căn cứ quy định của pháp luật, mức bồi thường là 10 lần mức lương cơ sở, tức 14,9 triệu đồng. Ngoài ra bị đơn phải thanh toán phí luật sư là 100 triệu đồng.
Bị đơn phải tạm ngưng việc khai thác bài thơ này, đảm bảo quyền nhân thân của ông Nhật với bài thơ; khắc phục, sửa chữa thông tin sai lệch trong hồ sơ đăng ký tại Cục Bản quyền tác giả.
Như vậy sau nhiều lần xét xử và trì hoãn, vụ tranh chấp này đã đi đến hồi kết.
Được biết, ca khúc “Gánh mẹ” là bài hát chính trong bộ phim “Lật mặt” phần 4 có tên gọi “Nhà có khách” do Lý Hải làm đạo diễn. Ca khúc “Gánh mẹ” được biết đến từ tháng 4/2019, cùng thời điểm khởi chiếu bộ phim “Lật mặt - Nhà có khách”, với tác giả đứng tên là Quách Beem.
Ca khúc này thu hút sự chú ý của khán giả không phải chỉ nhờ sức hút của bộ phim mà còn vì thể hiện tình mẫu tử xúc động. Tuy nhiên, tác giả Quách Beem đã phải đối mặt với tranh chấp, khi một tác giả khác là Trương Minh Nhật khẳng định mình mới là người sáng tác phần lời của “Gánh mẹ”.
 |
| Nhạc sĩ Quách Beem. |
Vụ tranh chấp bản quyền bài thơ "Gánh mẹ" giữa ông Trương Minh Nhật và nhạc sĩ Quách Beem bắt đầu nổi lên vào tháng 9.2019.
Ông Trương Minh Nhật cho biết ông đăng bài thơ này lần đầu tiên trên nhóm "Thơ văn Facebook" vào ngày 13/06/2014. Đến ngày 31/07/2014 ông đăng lại bài thơ lên trang Facebook cá nhân của tôi”. Còn tác giả Quách Been cũng hùng hồn tuyên bố mình là tác giả của bài haft và có đầy đủ giấy tờ hợp pháp. Quách Beem cho biết anh sáng tác ký âm ngày 25-10-2013 và được Cục Bản quyền tác giả của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cấp phép.
Sau khi phát hiện, ông Trương Minh Nhật đã liên lạc với phía nhạc sĩ Quách Beem để giải quyết vụ việc. Ông Nhật yêu cầu nhạc sĩ Quách Beem phải công khai xin lỗi đồng thời hiệu đính lại tất cả các ấn phẩm có bài hát Gánh mẹ, là "nhạc Quách Beem, lời thơ Trương Minh Nhật".
Về phía Quách Beem, anh công khai lên mạng Giấy chứng nhận bản quyền ca khúc “Gánh mẹ” do Cục Bản quyền tác giả cấp, theo số chứng nhận 2358 N993 được đăng ký 26/03/2019. Nghĩa là, về mặt xuất xứ “sáng tạo” thì ca khúc “Gánh mẹ” ra đời sau bài thơ “Gánh mẹ” đến… 5 năm.
 |
| Ca khúc Gánh mẹ được Quách Beem đăng kí quyền tác giả |
Cuối tháng 11/2019, ông Trương Minh Nhật đã ủy quyền cho Văn phòng luật Phan Law Vietnam khởi kiện nhạc sĩ Quách Beem lên TAND TP. Hồ Chí Minh vì sử dụng trái phép bài thơ “Gánh mẹ” của ông để phổ nhạc. Bên cạnh đó, ông Trương Minh Nhật đã viết đơn gửi Cục Bản quyền tác giả yêu cầu hủy bỏ hiệu lực của Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền tác giả ca khúc “Gánh mẹ” mà Cục đã cấp cho nhạc sĩ Quách Beem. Cả hai bên từng thương lượng nhưng bất thành.
Ngày 4/12/2019, TAND TP.HCM đã chính thức thụ lý vụ tranh chấp bản quyền sở hữu trí tuệ bài thơ/nhạc Gánh mẹ giữa ông Trương Minh Nhật (nguyên đơn) và ông Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ Quách Beem).
Ngày 13/12/2019 Cục Bản quyền tác giả Việt Nam cũng ra văn bản số 442/BQTG–ĐK yêu cầu ông Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ Quách Beem) có văn bản giải trình kèm theo các chứng cứ tài liệu chứng minh quá trình sáng tạo, sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm âm nhạc Gánh mẹ gửi về Cục Bản quyền tác giả trước ngày 23.12.2019.
Ngày 26/12/209 Tòa Kinh tế TPHCM đã mời đương sự Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ Quách Beem) và ông Trương Minh Nhật để tiến hành hòa giải lần thứ nhất.
Ngày 13/1/2020. Toà Kinh tế TP.HCM tiến hành phiên hòa giải thứ 2 nhưng bất thành vì Quách Beem vắng mặt.
Ngày 20/2/2020 phiên hòa giải lần thứ 3 cũng bất thành vì nhạc sĩ Quách Beem vắng mặt lần thứ 3.
Ngày 18/8/2020 TAND TP.HCM phiên tòa sơ thẩm lại bị hoãn do cả 2 bị đơn là Lý Hải Production và ca sĩ Quách Beem đều vắng mặt.
Ban đầu, ông Trương Minh Nhật đòi công ty sản xuất bộ phim “Lật mặt - Nhà có khách” phải bồi thường 4 tỷ đồng, nhưng sau đó hạ xuống còn 825 triệu đồng. Và ông Trương Minh Nhật cũng đòi ông Quách Beem phải bồi thường 550 triệu đồng và khắc phục thông tin sai lệch trong hồ sơ đăng ký bản quyền.
Ngày 3/9/2020, phiên tòa xử tranh chấp bản quyền bài thơ Gánh mẹ lại hoãn do luật sư bên nguyên bị ốm.
Đến sáng 21/10/2020, phiên sơ thẩm xét xử vụ án đã diễn ra tại Tòa án Nhân dân TP.HCM. Ông Trương Minh Nhật cung cấp hai biên bản được cho là do chính tay ông Đoàn Đông Đức (nhạc sĩ Quách Beem) và vợ (đồng thời là quản lý) ký tên. Theo ông Nhật, hai biên bản này được thực hiện trong 2 cuộc gặp mặt giữa 2 bên tại TPHCM. Tuy nhiên tại phiên tòa này, 2 nhân chứng được đề cập trong chứng cứ là bà Trần Ngọc Diễm Châu và ông Đoàn Đông Đức không có mặt tại phiên tòa. Vì thế, HĐXX tạm ngưng phiên tòa và cho biết sẽ triệu tập bà Trần Ngọc Diễm Châu và ông Đoàn Đông Đức đến tòa để làm việc, tiến hành đối chất công khai chứng cứ giữa các bên nguyên đơn và bị đơn.
Ngày 11.6.2021 phiên tòa tiếp tục bị hoãn do một số đương sự bị nhiễm COVID-19. Đến ngày 14.4. 2022 TAND TP.HCM mở lại phiên sơ thẩm.
